لحیم کاری نرم و لحیم کاری سخت

لحیم کاری، جایگزینی خلاقانه برای جوشکاری محسوب شده و هنری ظریف و کاربردی است که به‌واسطه آن، فلزات با استفاده از فلز ذوب شده‌ای به نام لحیم، به یکدیگر متصل می‌شوند. لحیم مذاب توسط خاصیت مویینگی، در بین سطوح فلزات نفوذ کرده و اتصالی قوی و دائمی ایجاد می‌کند.

این فرایند که قدمتی دیرینه دارد، در صنایع مختلف از جمله الکترونیک، لوله‌کشی، جواهرسازی و ساخت ظروف به کار می‌رود. در این مقاله، به بررسی دو نوع لحیم کاری رایج، یعنی لحیم کاری نرم و لحیم کاری سخت می‌پردازیم و تفاوت‌ها، مزایا و معایب هر کدام را شرح می‌دهیم.

لحیم کاری نرم

لحیم کاری نرم، فرایندی است که در آن از لحیم با نقطه ذوب پایین (معمولاً زیر 450 درجه سانتی‌گراد) برای اتصال فلزات استفاده می‌شود. این نوع روش لحیم کاری برای ساخت بردهای الکترونیکی، تعمیرات لوازم الکترونیکی و… کاربرد دارد.

همچنین از ویژگی‌ها و مزایای لحیم کاری نرم می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

مزایای لحیم کاری نرم

• دمای پایین: این روش به دلیل دمای پایین، به اجزای حساس آسیب نمی‌رساند و برای لحیم کاری‌های ظریف مناسب است.
• سهولت لحیم کاری: لحیم کاری نرم به ابزار و مهارت پیچیده‌ای نیاز ندارد و افراد مبتدی حتی در منزل نیز می‌توانند از آن استفاده کنند.
• سرعت بالا: این فرایند سریع و آسان انجام می‌شود.
• قیمت: لحیم کاری نرم به لحاظ قیمت، مقرون‌به‌صرفه‌تر از لحیم کاری سخت است.

معایب لحیم کاری نرم

روش لحیم کاری نرم، در کنار مزایای ذکر شده دارای مشکلات و معایبی از جمله موارد زیر نیز هست:

• استحکام کم: اتصالات لحیم کاری نرم به لحاظ استحکام و دوام ضعیف‌تر از اتصالات لحیم کاری سخت هستند و مقاومت کمتری در برابر فشار دارند.
• مقاومت دمایی: اتصالات لحیم کاری نرم در برابر دمای بالا، مقاومت کمتری دارند و ممکن است ذوب شوند.

 

لحیم کاری سخت

لحیم کاری سخت، فرایندی مشابه لحیم کاری نرم است با این تفاوت که از لحیم با نقطه ذوب بالا (معمولاً بین 450 تا 850 درجه سانتی‌گراد) استفاده می‌شود. این روش لحیم کاری برای ساخت و تعمیر قطعات صنعتی، اتصالات لوله‌های فلزی ساخت ابزار و تجهیزات کاربرد دارد.

در ادامه به معرفی مزایای لحیم کاری سخت خواهیم پرداخت:

مزایای لحیم کاری سخت

• استحکام: اتصالات لحیم کاری سخت، بسیار قوی و مقاوم هستند و مقاومت بالایی دارند.
• مقاومت دمایی: اتصالات لحیم کاری سخت در برابر دمای بالا، مقاومت بالایی دارند و به‌راحتی ذوب نمی‌شوند.
• تنوع: روش لحیم کاری سخت با آلیاژهای مختلف لحیم قابل‌انجام است.

معایب لحیم کاری سخت

از معایب لحیم کاری سخت می‌توان موارد زیر را نام برد:

• دمای بالا: این روش به دلیل دمای بالایی که دارد به مهارت و ابزار تخصصی نیاز دارد و افراد دارای تخصص و تجربه می‌توانند از آن استفاده کنند.
• دشواری: لحیم کاری سخت به لحاظ تکنیکی، پیچیده‌تر از لحیم کاری نرم است.
• آسیب به اجزا: دمای بالا در این روش، می‌تواند به اجزای حساس آسیب برساند و برای لحیم کاری‌های ظریف مناسب نیست.
• قیمت: لحیم کاری سخت به لحاظ قیمت، گران‌تر از لحیم کاری نرم است.

 

نکات مهم لحیم کاری نرم و سخت

در هر دو نوع لحیم کاری، تمیزکردن سطوح فلزات قبل از انجام کار، ضروری است. این کار با استفاده از شار، اسید یا سمباده انجام می‌شود. همچنین استفاده از شار مناسب، به لحیم کاری بهتر و روان‌تر کمک می‌کند. شار، اکسیدها را از روی سطوح فلزات پاک‌کرده و باعث می‌شود لحیم به طور یکنواخت پخش شود. رعایت نکات ایمنی در هنگام لحیم‌کاری، از جمله استفاده از دستکش و عینک محافظ، الزامی است.

لازم به ذکر است انتخاب نوع لحیم کاری به عوامل مختلفی از جمله نوع فلز، کاربرد اتصال، استحکام موردنیاز و مهارت لحیم کار بستگی دارد.

جمع‌بندی

سال‌هاست که از روش لحیم کاری برای اتصال قطعات فلزی در صنایع مختلف و الحاق فلزات ظریف و حساس به یکدیگر استفاده می‌شود. اما داشتن مهارت و تجربه بالای فرد لحیم کار در تمیزی نهایی کار و دوام و استحکام لحیم بسیار مؤثر است. همچنین استفاده از ابزار مناسب و باکیفیت لحیم کاری؛ مانند هویه، سیم قلع، خمیر لحیم و… در میزان کسب اطمینان از کیفیت و دوام لحیم بسیار حائز اهمیت است.