همانطور که می‌دانید نوک هویه مهمترین بخش دستگاه هویه بوده و باید در نگهداری از آن کوشا بود. دلیل اهمیت این بخش برای این است که در واقع تمام فرایند لحیم کاری توسط نوک هویه انجام میشود. برای همین اگر سری دچار مشکل باشد، این عملیات به خوبی انجام نخواهد شد. بسیاری از هویه‌های ارزان قیمت هستند که با وجود نوک هویه با کیفیت، لحیم کاری رضایت بخشی را برای افراد فراهم می‌کنند. برخی از هویه‌ها دارای چندین نوک مختلف هستند که می‌توان از هرکدام برای لحیم کاری‌های متفاوت استفاده کرد. در ادامه این مطلب به انواع نوک هویه و کاربرد هر کدام از آنها اشاره خواهیم داشت.
آشنایی بیشتر با نوک هویه
هر هویه از چندین اجزا تشکیل شده که نوک آن یکی از مهمترین قسمت‌های دستگاه به شمار می‌رود. اندازه و توان نوک دستگاه، با توجه به کاربرد و کارایی هویه متفاوت خواهد بود. به عنوان مثال برای لحیم کاری قطعات SMD باید از نوک هویه‌ای که نازک است و دارای دمای پایینی می‌باشد، استفاده کنید. تعمیر هویه به راحتی صورت می گیرد، بیشتر هویه‌ها از قابلیت تعویض نوک برخوردارند و این امکان را به افراد می‌دهند تا نوک هویه را در صورت نیاز عوض کنند. این کار برای زمانی مناسب خواهد بود که نوک دستگاه دچار آسیب شده و همچون روز اول کارایی نداشته باشد. تعویض نوک هویه کار بسیار آسانی بوده و با باز کردن چند پیچ قابل انجام می‌باشد. قابل ذکر است در صورت استفاده درست از نوک دستگاه در حین لحیم کاری، می‌توانید از آن برای یک سال یا حتی بیشتر استفاده کنید. برای خرید نوک هویه باید به توان و نسوز بودن آن توجه داشته باشید. اگر نوک هویه دچار اکسید و خرابی شود، حرارت به خوبی به قطعات منتقل نشده و لحیم کاری موفقیت آمیز نخواهد بود.
نحوه تعویض سری هویه
در صورتی که نوک هویه دچار آسیب و تغییر شکل شده باشد، باید برای تعویض آن اقدام کرد. جهت خرید سری هویه باید به قطر و اندازه آن توجه داشته باشید. سری کوچک باعث میشود که اتصال به خوبی برقرار نشده و هویه به خوبی داغ نگردد. همچنین سری هویه بزرگ و قطور، درون دستگاه جای نگرفته و برایتان کارایی نخواهد داشت. برای همین به سایز سری هویه توجه داشته باشید و آن را در اندازه مناسب خریداری نمایید. پس از تعویض نوک و سری هویه، پیچ‌های طرفین آن را محکم کنید. بسیاری از هویه‌ها، خصوصا هویه‌های معمولی، دارای دو پیچ در دو طرف خود هستند که باید به درستی محکم شوند. در صورتی که این پیچ‌ها سفت نباشند، سری هویه به درستی در جای خود قرار نمی‌گیرد و همین امر سبب داغ نشدن نوک هویه میشود.
انواع نوک هویه از نظر اتصال به هیتر هویه
همانطور که گفته شد انواع نوک هویه در اشکال و توان‌های مختلفی به فروش می‌رسد. هر کدام از این نوک‌ها جهت تعمیرکاری در زمان و مکان مناسبی استفاده می‌شوند. نوک هویه بر اساس نوع اتصال به هیتر هویه به چهار دسته تقسیم میشود. در زیر به انواع نوک‌ها که برای هویه‌های الکتریکی معمول استفاده می‌شوند، اشاره داریم:
- اولین نوع نوک هویه، برای دستگاه‌هایی است که دارای هیتر سیمی هستند و نوک وارد بخش حفره هویه میشود. در بخش بالای نوک هویه یک استوانه تو پر قرار دارد که وارد حفره هیتر شده و با پیچ در جای خود محکم میشود.
- نوع دوم نوک هویه، برای هویه‌هایی است که دارای هیتر سرامیکی هستند و هیتر وارد حفره نوک هویه میشود. در اینجا نوک هویه با یک پوشش فلزی و یک مهره در بخش بالا در جای خود محکم خواهد شد. این نوک‌ها را می‌توانید با عنوان نوک هویه سرامیکی در بازار خریداری کنید.
- سومین نوع نوک هویه، برای هویه‌های تفنگی ترانسی است. این نوک از دو جهت به هویه وصل شده و یک جهت آن برای لحیم کاری است. این نوک نیز از طریق پیچ در جای خود محکم میشود.
- آخرین نوع نوک هویه متعلق به هیتر سرامیکی داخلی است.
برای خرید هر کدام از نوک‌هایی که ذکر شد باید به اندازه نوک هویه و خود دستگاه هویه توجه داشته باشید. بهتر است در هنگام خرید نوک هویه، دستگاه هویه را به همراه داشته باشید تا در خرید دچار اشتباه نشوید.
پرکاربردترین انواع نوک هویه
در حال حاضر در بازار انواع مختلفی از نوک هویه وجود دارد. برخی از این نوک‌ها دارای کاربردهای خاص و بیشتری هستند و برخی کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرند. در اینجا به پرکاربردترین و متداولترین نوک‌های هویه می‌پردازیم.نوک هویه سرامیکی
منظور از هویه سرامیکی، هویه‌هایی هستند که از المنت سرامیکی برخوردار می‌باشند. همانطور که می‌دانید المنت یکی از قطعات بسیار مهم و حیاتی در هویه لحیم کاری به شمار می‌رود. این قطعه در بخش داخلی دستگاه هویه قرار دارد و با دریافت انرژی الکتریکی، آن را به انرژی گرمایی تبدیل می‌کند. در واقع زمانی که دستگاه هویه به برق متصل میشود، المنت جریان برق را به گرما تبدیل کرده و آن را به نوک هویه منتقل می‌کند. المنت هویه انواع زیادی دارد و المنت سرامیکی یکی از پرکاربردترین آنها است. این المنت از مواد مختلفی ساخته میشود که سرامیک اصلی‌ترین مواد آن است. المنت سرامیکی باعث پخش گرما به طور یکنواخت شده و از اتلاف انرژی زیاد جلوگیری می‌نماید. همچنین این المنت‌ها از طول عمر بالایی برخوردارند و در صورتی که به آنها ضربه و شوکی وارد نشود، چند برابر المنت‌های دیگر قادر به کار می‌باشند. نوک هویه سرامیکی باید از جنس مرغوبی باشد تا بتواند برای مدت طولانی عمر کند. نوک هویه سرامیکی با اتصال به المنت، گرمای لازم جهت لحیم کاری را دریافت کرده و موجب برقراری اتصال در محل‌های مورد نظر میشود.
نوک هویه تفنگی
هویه‌های تفنگی، از انواع هویه‌های پرکاربرد هستند و ظاهری شبیه به تفنگ دارند. این هویه‌ها برای توان‌های 100 وات به بالا ساخته می‌شوند و کاربری آسانی دارند. کار با هویه تفنگی از این نظر راحت است که خیلی سریع داغ میشود و به راحتی در دست جای می‌گیرد. این هویه‌ها با اتصال به جریان برق کار می‌کنند و بر اثر جریان زیاد از نوک هویه‌شان، گرمای لازم جهت لحیم کاری تولید میشود. نکته‌ای که باید در این رابطه بدانید این است که هویه تفنگی را نباید به مدت طولانی روشن نگه داشت؛ چرا که عبور جریان زیاد از آن ممکن است باعث سوختگی ترانسفورماتور دستگاه شود. از این رو در نگهداری و استفاده از هویه تفنگی دقت داشته باشید و موارد ایمنی را رعایت نمایید. در صورتی که نوک هویه تفنگی، المنت یا ترانسفورماتور آن دچار آسیب و سوختگی شود، باید از انواع جدید و مناسب آن استفاده کرده و آنها را جایگزین نمایید. نوک هویه تفنگی باید متناسب با نوع دستگاه باشد و از توان مناسبی برخوردار باشد.
نوک هویه مخروطی – Conical (تایپ B)
نوک هویه مخروطی نوعی نوک است که دارای سر صاف بوده و از این رو به آن نوک هویه سر صاف نیز می‌گویند. نوک هویه Conical دارای اندازه‌های مختلفی است که سطح کوچکتر آنها برای لحیم کاری قطعات ظریف و کوچک کاربرد دارد. برای مثال جهت لحیم کاری قطعاتی چون خازن و مقاومت می‌توان از نوک هویه سر صاف با سایز کوچک استفاده کرد. اندازه‌های بزرگتر نیز برای سطوح لحیم کاری بزرگ و کاربردهای عمومی استفاده خواهند شد. در اینجا باید به این نکته توجه داشته باشید که هر چه سطح نوک هویه بیشتر باشد، انتقال توان حرارتی در آن بیشتر خواهد بود.
نوک هویه تایپ I
نوک هویه تایپ I به نوک تایپ B شباهت زیادی دارد. در حقیقت می‌توان گفت این نوک، نوع کوچکتری از نوک تایپ B بوده که برای لحیم کاری قطعات بسیار کوچک SMD به کار می‌رود. از آنجایی که از این نوک برای مونتاژ قطعات SMDاستفاده میشود، از آن با عنوان نوک هویه SMD، نوک هویه سوزنی یا تیز هم یاد میشود.
نوک هویه تایپ BI
همانطور که می‌توان حدس زد نوک هویه تایپ BI بین نوک تایپ B و تایپ I قرار می‌گیرد.
نوک هویه تایپ SI – سرکج
این نوک هویه دارای سری کج بوده و همچون انواع نوک هویه تایپ B است. از این نوک برای لحیم کاری قطعات SMD در ابعاد کوچک و بزرگ استفاده میشود.
نوک هویه تایپ D – سرتخت
نوک هویه سرتخت یا Chisel نسبت به تایپ B از سطح بیشتری برخوردار بوده و انتقال توان حرارتی بالاتری دارد. از این رو از نوک هویه تایپ D برای لحیم کاری سطوحی استفاده شده که سطح گسترده‌تری دارند.
نوک هویه تایپ C – اوریب
این نوک هویه دارای سری اوریب شکلی است و از آن برای قطعات SMD که پایه‌های زیادی دارند استفاده میشود.
نوک هویه تایپ K – کاتری
نوک هویه تایپ K از دو سطح نوک تیز و سطح کناری تشکیل شده که سطح نوک تیز آن برای لحیم کاری سطوح کوچک و سطح قسمت کناری آن برای لحیم کاری سطوح بزرگ استفاده میشود. به این نوک، نوک هویه چاقویی و تبری نیز گفته میشود.
نوک هویه FOLW – قاشقی
نوک هویه FOLW همانند نوک هویه تایپ C است و بخش برش خورده مورب آن گود است. با این نوک هویه می‌توان قلعهای اضافی روی سطوح را نیز برداشت.
نوک هویه SHOVEl – T شکل
این نوک هویه ظاهری شبیه به حرف انگلیسیT دارد و سطح نوک آن زیاد است. برای همین توان انتقال حرارت در آن نسبت به نوک‌های قبلی بالاتر است. با استفاده از نوک هویه SHOVEl می‌توان چندین پایه مانند آی سی‌های SMD را لحیم کاری کرده و برای برداشتن قلعهای اضافی بر روی مدار از آن استفاده کرد.
نوک هویه Diamond – الماسی لوزی شکل
همانطور که از نام این نوک مشخص است، سری نوک Diamond دارای ظاهری لوزی شکل است. از نظر انتقال حرارت و کاربرد، نوک هویه الماسی شبیه به نوک تایپ B است.
نکاتی راجع به نوک هویه
از متداولترین نوک‌های هویه می‌توان به نوک هویه تایپ B، I، BI، SI، D، C، K، نوک قاشقی، الماسی و SHOVEl اشاره کرد. هرچه سطح نوک هویه بیشتر باشد، انتقال توان حرارتی در آن بالاتر خواهد بود. برای نوک هویه‌ای که اکسیداسیون شده است، می‌توان از احیا کننده نوک استفاده کرد. برای رفع برخی از موارد مثل اکسید شدن نوک، باید در ابتدا نوک هویه را با پاک کننده نوک هویه تمیز کرده و دمای هویه را بر روی بالاترین دما قرار داد. سپس نوک را درون احیاکننده قرار داده تا تمام سطح نوک پوشیده شود. بعد از آن با خارج کردن نوک شاهد احیا شدن نوک هویه خواهید بود. بیشتر نوک‌های هویه از آلیاژهایی چون مس، کروم، آهن و قلع ساخته می‌شوند. بسته به نوع لحیم کاری و کار مورد نظر می‌توانید نوک هویه را در ابعاد متناسب با دستگاه خریداری کنید.
سوالات متداول
1- آیا امکان استفاده از نوک هویه تایپ I برای قطعات بزرگ هم وجود دارد؟
بهتر است برای قطعات بزرگتر از نوک هویه تایپ B استفاده کنید.
2- آیا میشود نوک هویه تایپ SI را با مدل‌های B یا I جایگزین کرد؟
نوک هویه SI هم برای قطعات SMD کوچک و بزرگ مناسب است و میشود بسته به نوع قطعه آن را جایگزین نوک تایپ B یا I کرد. البته این نوک از نوع سرکج است.
3- بیشترین کاربرد نوک هویه FOLW چیست؟
از این نوک بیشتر برای برداشتن قلعهای اضافی روی سطح برد استفاده میشود.
