چسب‌ها از اجزای مهم در عملکرد هر صنعتی به شمار می‌آیند. چسب‌های مختلفی وجود دارد که یکی از آنها چسب‌های سیلیکونی است که به‌عنوان چسب‌های مقاوم در برابر آب یا چسب آکواریوم نیز شناخته می‌شوند. این نوع چسب معمولاً با استفاده از لوله به کار گرفته می‌شود، اما در بازار در قالب کارتریج‌های بزرگ نیز موجود است.
در این مطلب، با مفهوم و انواع چسب‌های سیلیکونی آشنا خواهیم شد.
چسب سیلیکونی چیست؟
چسب سیلیکونی نوعی چسب است که عمدتاً برای درزگیری ضد آب یا ضد هوا در محل اتصال بین دو سطح استفاده می‌شود. ممکن است در برخی مکان‌ها به این چسب، چسب آکواریوم نیز گفته شود. اصطلاحات عمومی مانند درزگیر یا ماستیک نیز به بسیاری از انواع محصولات از جمله چسب سیلیکونی و سایر چسب‌ها و درزگیرهای محبوب اطلاق می‌گردد.
چسب‌های سیلیکونی معمولاً در هنگام اعمال اولیه، حالت مایع یا ژل‌مانند دارند. سپس با قرارگرفتن در شرایط دمایی و رطوبتی مناسب به‌مرورزمان به یک بافت مقاوم و لاستیکی تبدیل می‌شوند. پس از این مرحله، چسب‌های سیلیکونی به شکل یک لاستیک سیلیکونی مقاوم و انعطاف‌پذیر در می‌آیند.
این چسب‌ها معمولاً به‌صورت یک لوله فشاری مجزا برای استفاده دستی فروخته می‌شوند، اما به همان اندازه در قالب‌های کارتریج‌های بزرگ و سخت نیز محبوب هستند. این نوع کارتریج‌ها برای قرارگیری در دستگاه‌های کاربردی مانند تفنگ چسب یا سرنگ‌های تزریق مناسب هستند که اغلب به ایجاد یک پایان تمیزتر کمک می‌کنند.
در این راهنما، نگاهی دقیق‌تر به چسب سیلیکونی خواهیم داشت و مروری کلی بر انواع محصولات سیلیکونی موجود برای ایجاد مهر و موم‌های مقاوم و ضد آب در اطراف دیوارها، کاشی‌ها، پنجره‌ها و وسایل دیگر خواهیم داشت. همچنین به نحوه و مکان‌های مناسب برای استفاده از این محصولات پرداخته و به برخی از سؤالات متداول درباره کاربرد و نگهداری چسب‌های سیلیکونی در مکان‌های مختلف پاسخ خواهیم داد.
کاربردهای چسب سیلیکونی
همان‌طور که اشاره شد، یکی از رایج‌ترین کاربردهای چسب سیلیکونی ایجاد اتصالی ضد آب‌وهوا در بین دو سطح یا زاویه است. این کاربرد معمولاً در مکان‌هایی است که نیاز درزگیری مقاوم و درعین‌حال انعطاف‌پذیر دارند تا از نفوذ هوا یا رطوبت جلوگیری کنند.
چسب‌های سیلیکونی به دلیل انعطاف‌پذیری و دوام بالاتر، اغلب به سایر انواع درزگیرها، چسب‌ها و ماستیک‌ها ترجیح داده می‌شوند. پس از خشک‌شدن، این چسب‌ها پیوندی محکم و درعین‌حال کمی انعطاف‌پذیر ایجاد می‌کنند که شکل خود را به‌خوبی حفظ کرده و در دماهای بسیار بالا و پایین نسبتاً پایدار می‌مانند.
این ویژگی‌ها معمولاً سیلیکون را به ماده‌ای ایده‌آل برای درزگیری مقاوم و بلندمدت در مناطق و محیط‌های پرتردد یا به‌شدت در معرض عوامل محیطی تبدیل می‌کند. طبیعت لاستیکی درزگیرهای سیلیکونی خشک شده، آنها را به‌ویژه برای ایجاد محافظ بین سطوحی که ممکن است حرکت کنند، چه به دلیل نیروهای مکانیکی و چه به دلیل انبساط یا انقباض ناشی از تغییرات رطوبت و دما، بسیار مناسب می‌سازد.
به‌طورکلی، کاربردهای چسب سیلیکونی معمولاً در یکی از چهار دسته اصلی قرار می‌گیرند. این دسته‌ها شامل تعمیرات و نگهداری خانگی، درزگیری و چسباندن در ساخت‌وساز، اتصال شیشه و پلاستیک در پروژه‌های هنری یا از جمله درزگیری تراریوم و آکواریوم و استفاده در تولیدات مختلف از جمله الکترونیک، لوازم‌خانگی و خودروها هستند.
نمونه‌های معمول مکان‌هایی که در آنها استفاده از چسب سیلیکونی رایج است عبارت‌اند از:
• درزگیری پنجره‌ها
• درزگیری درها
• درزگیری و حاشیه‌سازی دوش یا وان
• درزگیری اجاق‌ها
• درزگیری یخچال‌ها
• اتصالات لوله‌کشی
• تعمیرات الکتریکی
• درزگیری ورودی سیم‌ها
• محافظت از اتصالات
علاوه بر ویژگی‌های فیزیکی ماده، دلایل بسیاری وجود دارد که چرا حرفه‌ای‌ها و علاقه‌مندان به DIY اغلب چسب‌های سیلیکونی را به سایر انواع چسب‌ها و ماستیک‌ها (مانند درزگیرهای پلی‌یورتان و چسب‌های اکریلیک) ترجیح می‌دهند.
یکی از این دلایل، قابلیت اطمینان و پایداری فوق‌العاده یک درز سیلیکونی پس از خشک‌شدن است. همچنین استفاده از آنها بسیار آسان است، به کاربر امکان می‌دهد با حداقل تلاش یک اتصال ضد آب ایجاد کند، به دلیل کاربرد سریع و ساده. فرایند خشک‌شدن نیز بدون دردسر است و تنها نیاز به صبر دارد تا ژل مایع خود را تثبیت کند.
انواع مختلف چسب سیلیکونی
چسب‌های سیلیکونی در رنگ‌های مختلفی مانند مشکی، خاکستری، سفید و شفاف عرضه می‌شوند. این چسب‌ها معمولاً به‌صورت کارتریج یا لوله موجود هستند و بسیاری از آنها دارای نازل برای اعمال دقیق چسب هستند. برخی از لوله‌ها برای استفاده دستی طراحی شده‌اند و برخی دیگر به‌صورت لوله‌های سخت برای استفاده با تفنگ چسب ارائه می‌شوند.
چسب‌های سیلیکونی معمولاً به دودسته اصلی تقسیم می‌شوند: نوع با خشک‌شدن خنثی و نوع با خشک‌شدن اسیدی (استوکسی). نوع اسیدی برای سطوح غیرمتخلخل مانند کاشی‌های لعاب‌دار و شیشه عالی است، اما برای کار با چوب یا پلاستیک‌ها و فلزات قابل خراش بهتر است از چسب سیلیکونی با خشک‌شدن خنثی استفاده کنید، زیرا نوع اسیدی می‌تواند باعث خوردگی یا آسیب به مواد کمتر مناسب شود.
چسب‌های سیلیکونی با مدول بالا معمولاً سریع‌تر و سخت‌تر خشک می‌شوند و هنگام خشک‌شدن بوی سرکه‌ای کمی از خود منتشر می‌کنند. بیشتر چسب‌های سیلیکونی استوکسی دارای مدول بالا هستند، درحالی‌که اکثر انواع با خشک‌شدن خنثی معمولاً دارای مدول پایین هستند، بوی بسیار کمی دارند و فرایند خشک‌شدن آنها کمی آهسته‌تر است که منجر به ایجاد یک مهروموم انعطاف‌پذیرتر و الاستیک‌تر می‌شود.
اکثر محصولات چسب سیلیکونی چندمنظوره هستند. این چسب‌ها معمولاً در انواع کاربردهای عمومی استفاده می‌شوند و برای ایجاد پیوند با بسیاری از مواد سطحی مناسب هستند. چسب‌های سیلیکونی بهداشتی برای کاربردهای مرطوب، مانند در حمام‌ها، بهترین هستند؛ زیرا در برابر رشد کپک و قارچ بسیار مقاوم هستند.
یکی از جنبه‌های کلیدی که باید هنگام خرید درزگیرها و ماستیک‌ها در نظر بگیرید این است که آیا محصول موردنظر به طور خاص به‌عنوان چسب سیلیکونی داخلی/خارجی ذکر شده است یا خیر. همچنین باید به محدوده دمای عملیاتی خاصی که در دستورالعمل محصول ذکر شده توجه کنید.
درحالی‌که چسب سیلیکونی به‌طورکلی در هر دو اقلیم گرم‌تر و سردتر عملکرد خوبی دارد (به‌ویژه پس از خشک‌شدن)، وجود گرما یا سرمای زیاد در طول فرایند اعمال می‌تواند گاهی اوقات توانایی چسب در خشک‌شدن یکنواخت و تمیز در اطراف اتصال را تحت‌تأثیر قرار دهد. این مسئله به‌ویژه برای مهر و موم‌هایی که باید کاملاً ضد آب یا ضد هوا باقی بمانند اهمیت دارد.
انواع مختلفی از ماستیک‌ها، چسب‌ها و درزگیرها با فرمول‌های شیمیایی خاصی که برای شرایط استفاده مشخص طراحی شده‌اند تبلیغ می‌شوند. نمونه‌های محبوب شامل چسب سیلیکونی ضد آب، چسب سیلیکونی سریع خشک و انواع با کشش بالا است. سایر برچسب‌ها و ویژگی‌هایی که ممکن است روی بسته‌بندی چسب یا در دستورالعمل‌های تولیدکننده مشاهده کنید عبارت‌اند از:
• انعطاف‌پذیر
• مقاوم در برابر قارچ/کپک
• دارای کشسانی بالا
• با استحکام بالا
• مقاوم در برابر دمای بالا
• کم انقباض
• مدول پایین
• کم‌بو
• غیر خورنده
• غیر قابل‌اشتعال
• بدون چسبندگی سطحی
دسته‌بندی‌های چسب سیلیکونی
چسب سیلیکون را در حالت کلی می‌توان به دودسته خنثی و اسیدی تقسیم کرد. همچنین در یک دسته‌بندی دیگر می‌توان آن را به انواع حرارتی و نسوز، آینه‌ای و دیگر موارد تقسیم کرد.
1. چسب سیلیکون خنثی
چسب خنثی یا تک‌جزئی، برای خشک‌شدن به دمای ۵ الی ۴۰ درجه سانتی‌گراد و همچنین رطوبت ۵ الی ۹۵ درصد نیاز دارد. مدت‌زمان خشک‌شدن آن هم‌بستگی به ضخامت چسب دارد. هر چقدر مقدار ضخامت آن بیشتر باشد، زمان بیشتری برای خشک‌شدن آن لازم خواهد بود. از این چسب برای موارد مختلفی از جمله چسباندن پلاستیک، فلز، شیشه، بتن و آجر می‌توان استفاده کرد. همچنین چسب‌های با فرمولاسیون ویژه می‌توانند در صنعت هوافضا و هواپیماسازی مورداستفاده قرار بگیرند.
2. چسب سیلیکون اسیدی
چسب سیلیکون اسیدی یا دوجزئی، از انواع مختلفی برخوردار است که هر یک از آنها کاربرد و ویژگی‌های خاصی دارند. این دسته از چسب‌های سیلیکونی نسبت به نوع تک‌جزئی استحکام بیشتری دارند و سریع‌تر خشک می‌شوند. بیشترین کاربرد آنها هم درزگیری پنجره و مواردی چون ساخت آکواریوم، درزگیری، کارهای تزییناتی، کابینت‌سازی و غیره است.
3. چسب سیلیکون حرارتی
این چسب از دیگر انواع چسب سیلیکون است که می‌تواند درجه حرارت‌های بالا را به‌خوبی تحمل نماید. همچنین چسب سیلیکون حرارتی و نسوز، نسبت به لرزش و شوک مقاوم است و می‌تواند از قطعات حساس نسبت به ضربه و لرزش محافظت نماید. از جمله کاربردهای چسب سیلیکون حرارتی می‌توان به اتصال لوازمی چون سوپاپ‌ها، پمپ‌های سوخت در خودرو و محفظه‌های ترموستات اشاره کرد. همچنین این چسب‌ها برای آب‌بندی انواع واشر و عایق کابل کاربرد دارند.
4. چسب سیلیکون مخصوص آکواریوم
شرکت‌های تولیدکننده چسب سیلیکون، یک سری از این چسب‌ها را باحالت اسیدی کمتر تولید می‌کنند تا بتوان از آنها برای چسباندن شیشه آکواریوم استفاده کرد. این چسب‌ها به دلیل اینکه در مجاورت ماهیان قرار دارند و برای آبزیان حالت مسمومیت ایجاد نمی‌کنند، به چسب سیلیکون مخصوص آکواریوم ماهی مشهور شده‌اند.
5. چسب سیلیکون آینه
این دسته از چسب‌های سیلیکونی برای چسباندن آینه با انواع سطوح کاربرد دارند. ویژگی قابل‌توجه آنها این است که زمانی که به آینه زده می‌شوند، جیوه آینه را از بین نمی‌برند. برای همین بهتر است به‌جای استفاده از چسب‌های نامرغوبی که سبب ازبین‌رفتن جیوه آینه و کدرشدن آن می‌شوند، از چسب سیلیکون آینه استفاده شود.
تفاوت چسب سیلیکون و خمیر سیلیکون
یکی از لوازم کاربردی در صنعت الکترونیک و لحیم‌کاری، خمیر سیلیکون است. خمیر سیلیکون یا خمیر حرارتی، یک ماده خمیری شکل رسانای گرما است که بین پردازنده و هیت‌سینک قرار می‌گیرد. این خمیر باعث انتقال حرارت از قطعه گرمازا به قطعه گرماگیر می‌شود و دمای آن را کاهش می‌دهد. برای همین خمیر سیلیکون با چسب سیلیکون تفاوت دارد. چسب سیلیکون ماهیتی شبیه به خمیر سیلیکون دارد و تفاوت اصلی آن در خاصیت چسبندگی است. برای پاک‌کردن آن هم باید از حلال چسب هیت‌سینک استفاده شود.
نحوه استفاده از چسب سیلیکونی
• آماده‌سازی سطح: سطحی که قرار است چسب سیلیکونی روی آن اعمال شود، باید تمیز و خشک باشد. هر گونه گردوغبار، روغن، یا رطوبت می‌تواند به چسبندگی چسب آسیب برساند.
• از یک پاک‌کننده مناسب برای تمیزکردن سطح استفاده کنید و در صورت نیاز، از الکل یا استون برای ازبین‌بردن چربی‌ها و آلودگی‌ها استفاده کنید.
• انتخاب چسب مناسب: چسب سیلیکونی مناسب را بر اساس نوع سطح و شرایط محیطی انتخاب کنید. برای مثال، برای کاربردهای بهداشتی و مرطوب، از چسب‌های مقاوم در برابر کپک و قارچ استفاده کنید.
• آماده‌سازی چسب: اگر از تفنگ درزگیر استفاده می‌کنید، کارتریج چسب را درون تفنگ قرار دهید و نوک آن را به‌اندازه مناسب برش دهید. برای دستیابی به‌دقت بیشتر، از نازل‌های مخصوص استفاده کنید.
• اعمال چسب: با فشردن یکنواخت تفنگ یا لوله، چسب سیلیکونی را به طور پیوسته و منظم در محل موردنظر اعمال کنید. سعی کنید چسب را به‌صورت خطی و با ضخامت یکنواخت اعمال کنید.
جمع‌بندی
چسب‌های سیلیکونی به دلیل خواص شیمیایی و فیزیکی منحصربه‌فرد خود که انعطاف‌پذیری، دوام و استحکام را برای اتصال سطوح فراهم می‌کنند، انتخاب برتر در هر صنعتی برای انواع چسب‌هایی هستند که باید در میدان استفاده شوند. در شرکت Resil، ما چسب‌های سیلیکونی تولید می‌کنیم که برای هر نوع وظیفه و صنعتی مناسب هستند.
اگر به دنبال بهترین نوع چسب برای کار خود هستید، دیگر نیازی به جستجو ندارید. چسب سیلیکونی می‌تواند تمام نیازهای شما را به طور کامل برآورده کند. مقاومت آن در برابر اشعه UV، اوزون، رطوبت و دماهای شدید آب‌وهوایی، آن را به بهترین انتخاب در میان سایر درزگیرهای موجود در بازار تبدیل می‌کند.
یک نظر در “انواع چسب سیلیکون و کاربرد آنها”