همانطور که می‌دانید هویه یکی از مهمترین لوازم صنعت الکترونیک است که از آن برای انجام فرایند لحیم کاری استفاده میشود. این دستگاه‌ها همچون هر وسیله الکتریکی دیگری ممکن است دچار مشکلاتی شده و نیاز به تعمیرهویه پیدا کنند. برای همین نیاز است تا افرادی که از هویه استفاده می‌کنند، نسبت به روش‌های نگهداری از آن و زمان مورد نیاز برای تعمیر اطلاعاتی داشته باشند. در ادامه این مطلب به برخی از مشکلات و نحوه تعمیر هویه می‌پردازیم. برخی از این مشکلات سطحی بوده و افراد می‌توانند در خانه برای تعمیر دستگاه خود اقدام کنند.
آشنایی با ساختار هویه
هویه وسیله‌ای است که جهت ذوب سیم لحیم و اتصال پایه قطعات به یکدیگر یا برد به کار می‌رود. برای فرایند لحیم کاری علاوه بر هویه به لوازم دیگری نیز مانند روغن لحیم، سیم قلع، روغن فلاکس و پایه هویه نیاز است. هویه‌ها بیشتر در دو نوع تفنگی و معمولی تولید میشوند و برای مصارف خانگی، کارگاه‌ها و مشاغل صنعتی بزرگ مورد استفاده قرار می‌گیرند. این دستگاه‌ها از چند بخش تشکیل شده‌اند؛ دسته هویه که در ابتدا قرار دارد، با یک عایق حرارتی پوشش داده شده تا در هنگام دست گرفتن فرد دچار سوختگی نشود. طراحی دسته هویه باید به گونه‌ای باشد که بتوان آن را به راحتی در دست گرفته و کار با آن آسان باشد. بخش بعدی که مهمترین بخش و در واقع قلب هویه است، المنت نام دارد. المنت قطعه‌ای است که انرژی الکتریکی دریافت شده را به گرما تبدیل کرده و آن را به نوک هویه انتقال می‌دهد. نوک هویه که آخرین بخش از دستگاه است نیز از اهمیت زیادی برخوردار بوده و باید در نگهداری از آن کوشا بود.بیشتر هویه‌ها از نوک قابل تعویض برخوردارند و هر زمان که نیاز باشد میتوان برای تعویض آن اقدام کرد. اگر پس از هر بار استفاده از هویه، نوک آن را با سیم‌های مخصوص تمیز کنید، عمر آن افزایش پیدا خواهد کرد.برای آشنایی بیشتر در ارتباط با نوک هویه به مقاله انواع نوک هویه وکاربرد آنها مراجعه کنید.
چگونه هویه را تعمیر کنیم
تعمیر هویه لحیم کاری، کار سختی نبوده و افرادی که با ساختار و اجزای هویه آشنایی داشته باشند، می‌توانند تعمير هویه را انجام دهند. برای تعمیر هویه باید در ابتدا سیم های داخل هویه را بررسی کنید و از اتصال صحیح آنها مطلع شوید. در صورتی که سیم‌ها ایرادی نداشته باشند، باید به سراغ بررسی المنت هویه بروید. در صورتی که این قطعه آسیب دیده باشد، باید به تعویض و تعمير المنت هویه سوخته بپردازید. توجه داشته باشید که زمانی که المنت هویه بسوزد، دیگر کارایی نداشته و نمیتوان آن را تعمیر کرد. در این شرایط تنها کاری که می‌توانید انجام دهید این است که به دنبال یک المنت جایگزین برای دستگاه هویه باشید. در هنگام تعمير المنت هویه لحیم کاری، باید از نحوه اتصال صحیح المنت مطمئن شوید. در صورتی که المنت به درستی به سیم‌ها متصل نشود، گرمای لازم جهت لحیم کاری به درستی به نوک هویه منتقل نمی‌شود.
تعمیر هویه سوخته
معمولا زمانی که هویه می‌سوزد، اغلب ایراد از جانب المنت آن است. برای همین میتوان با بررسی المنت، به تعمیر هویه سوخته پرداخت. در صورتی که مشکل هویه به خاطر المنت باشد، میتوان با خرید المنت هویه و جایگزین کردن آن، به تعمیر هویه پرداخت. همچنین اگر سیم‌های داخلی هویه دچار اتصالی و ایراد شده باشند، میتوان آنها را در حین باز کردن هویه بررسی کرده و در صورت ایراد به رفع مشکل آنها پرداخت. در رابطه با هویه سوخته باید گفت در صورتی که با تعویض المنت و بررسی سیم‌ها مشکل حل نشود، هویه دیگر قابل کار نبوده و باید برای خرید هویه جدید اقدام کرد. چرا که معمولا این هویه‌ها دیگر کارایی اولیه را ندارند و قادر به انتقال گرمای زیاد و ذوب لحیم نمی‌باشند.
تعمیر هویه تفنگی قدیمی
هویه‌های تفنگی به دلیل کاربری آسان، جزو هویه‌های پرطرفدار هستند. برای همین برخی افراد با خرید هویه تفنگی، برای سال‌ها از آن استفاده می‌نمایند. بسته به کیفیت و برند هویه تفنگی، معمولا پس از گذشت چند ماه یا چند سال ایراداتی در آنها به وجود می‌آید. در این زمان باید برای استفاده از هویه، نسبت به تعمیر هویه تفنگی قدیمی اقدام کرده تا بتوان از آن مجددا استفاده کرد. برای تعمیر هویه تفنگی قدیمی باید آن را به یک تعمیرکار ماهر بسپارید تا به بررسی آن بپردازد. این هویه‌ها نیز معمولا به دلیل خرابی المنت و یا اتصالی سیم‌ها، دچار مشکل میشوند. بنابراین اگر هویه قابل تعمیر باشد، با تعویض المنت و بررسی سیم‌ها میتوان از آن مجددا استفاده کرد.
نحوه تعمير المنت هويه
تعمیر المنت هویه در بیشتر دستگاه‌های هویه مشابه است. برای مثال تعمیر المنت هویه برقی از نوع تفنگی با تعمیر المنت هویه قلمی تفاوت چندانی ندارد. تفاوتی که در این مورد وجود دارد، مربوط به نوع المنت و ساختار دستگاه است. تمام المنت‌ها باید جهت عملکرد صحیح به سیم‌های داخلی هویه وصل شوند تا بتوانند جریان برق را جهت گرم کردن نوک هویه از خود عبور دهند. در صورتی که در تعمیر لحیم و دستگاه هویه اطلاعات و تخصص کافی ندارید، بهتر است این کار را به یک فرد متخصص بسپارید. افراد متخصص در زمینه تعمیرات و نحوه اتصال المنت هویه به برق اطلاعات کافی دارند و می‌توانند هویه را در مدت زمان کوتاهی تعمیر نمایند.
برای تعمیر هویه تفنگی باید پس از عیب‌یابی به رفع مشکل بپردازید. بیشترین خرابی این دستگاه‌ها مربوط به سوختگی ناشی از روشن بودن بیش از حد دستگاه است. در صورتی که هویه تفنگی را بیش از حد روشن نگه دارید و از آن کار بکشید، دستگاه خراب شده و مجبور به تعمیر آن خواهید بود. تعمیر هویه تفنگی ولر نیز همچون دیگر برندها نیاز به عیب‌یابی دارد. این هویه‌ها جزو هویه‌های پرتوان به حساب می‌آیند و جهت لحیم کاری قطعات مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند.
بررسی مشکلات هویه و رفع آنها
- اگر دوشاخه هویه را به برق زده ولی دستگاه روشن نشود، در ابتدا سیم برق و دوشاخه دستگاه را بررسی کنید و به این اطمینان برسید که مشکل قطعی نداشته باشند. سپس هویه را باز کرده و محل اتصال دو سیم برق به دو سیم المنت را بررسی کنید. چنانچه این اتصال از بین رفته باشد، دستگاه روشن نخواهد شد. برای همین نیاز است تا این اتصال مجددا برقرار شده تا بتوانید از هویه خود استفاده نمایید.
- اگر به دوشاخه و سیم برق دستگاه مشکوک بودید، می‌توانید از قسمت المنت آن را باز کرده و از بدنه بیرونش آورید. سپس می‌توانید آن را با یک دستگاه دیگر امتحان کنید.
- در صورتی که سیم‌های دستگاه دچار مشکل و قطعی نباشند، به احتمال زیاد مشکل از خود المنت حرارتی است. در این شرایط می‌توانید یک المنت جدید برای هویه خریداری کرده و آن را در دستگاه قرار دهید. برای خرید المنت هویه باید به توان هویه توجه کرده و بر اساس آن المنت حرارتی را خریداری کنید. برای مثال اگر هویه شما 40 وات است، یک المنت 40 واتی بخرید. نکته دیگر این که بهتر است هنگام خرید المنت، هویه را همراه خود داشته باشید؛ چرا که المنت‌ها ابعاد کوچک و بزرگی دارند و باید حتما آنها را با توجه به ابعاد دستگاه خریداری کنید. المنت خریداری شده باید کیفیت قابل قبولی داشته باشد تا بتواند برای مدت طولانی کار کند. در صورتی که از المنت‌های تقلبی و کیفیت پایین استفاده کنید، دوباره خیلی زود شاهد از کار افتادن آن خواهید بود.
- اگر نوک هویه‌تان دچار آسیب شود، می‌توانید با تهیه یک نوک جدید و جایگذاری آن مشکل را برطرف کنید. نوک هویه خریداری شده نیز باید کیفیت خوبی داشته باشد تا دچار مشکل نشود. در صورتی که پس از هر بار استفاده از دستگاه نوک هویه را به خوبی تمیز کنید، عمر آن افزایش پیدا کرده و برای طولانی مدت کار خواهد کرد.
نحوه نگهداری صحیح از هویه
همانطور که اشاره شد بیشتر مشکلاتی که در هویه‌ها شاهد هستیم، به دلیل عدم توجه به نگهداری صحیح از آنها است. برای همین با توجه به چند نکته ساده میتوان از خرابی‌های مکرر و احتمالی هویه جلوگیری کنید. در ادامه به چند نکته راجع به استفاده درست از هویه اشاره می‌کنیم:
نگهداری از نوک هویه
نوک هویه از مهمترین بخش‌های دستگاه بوده و در صورتی که از آن مراقبت نشود، خیلی زود دچار مشکل خواهد شد. اگر نوک دستگاه نیاز به تعویض پیدا کرد، از نوک هویه اصل استفاده کنید که عمر بیشتری دارد.
به هیچ وجه نوک هویه را با پلاستیک تماس ندهید، چون این کار باعث آسیب شدید به نوک خواهد شد.
در صورتی که قصد استفاده از روغن لحیم داشتید، نوک هویه را داخل ظرف روغن فرو نکنید. این کار باعث تاثیر بد بر روی نوک هویه و انتشار گازهای مضر برای بدن خواهد شد.
از تمیز کردن نوک هویه با سوهان یا سمباده پرهیز کنید. این وسایل سبب از بین رفتن و نابودی نوک دستگاهتان خواهند شد.
همیشه از رفرشر یا اسفنج مرطوب در حد معمول استفاده کنید. استفاده بیش از حد از اسفنج مرطوب به مرور سبب زنگ زدن نوک خواهد شد.
برای تمیز کردن نوک هویه با اسفنج نسوز، آن را مقداری مرطوب کنید و سپس در زمان کار با هویه نوک آن را به مقدار کم روی اسفنج بکشید. اسفنج استفاده شده باید حتما مرطوب باشد و نباید نوک هویه را با اسفنج خشک تماس دهید.
علاوه بر اسفنج مرطوب، اسفنج‌های دیگری در بازار هستند که به شکل سیم ظرفشویی بوده و خشک می‌باشند. استفاده از این وسیله راحت بوده و به راحتی میتوان نوک هویه را با آن تمیز کرد. زمانی که نوک به قلع آغشته شده باشد، می‌توانید آن را بر روی اسفنج خشک بکشید تا قلع‌ها از روی آن جدا شوند.
اگر بر روی نوک هویه ترک یا شکستگی مشاهده کردید، نیاز است تا آن را با یک نوک جدید با کیفیت عوض کنید.
همیشه پس از پایان کار و زمانی که هویه خاموش و خنک شد، برای تمیز کردن نوک هویه اقدام کنید.
نگهداری از دستگاه و بدنه هویه
اگر قصد استفاده طولانی از هویه دارید، بهتر است هر چند دقیقه یک بار به آن استراحت دهید. برای این کار می‌توانید دستگاه را خاموش کرده و یا آن را در حالت استراحت قرار دهید. در هویه‌های معمولی بهتر است پس از هر 30 دقیقه استفاده، آن را خاموش کنید و مدت کوتاهی به آن استراحت دهید.
در هنگام استفاده از دستگاه مراقب سیم هویه باشید تا دچار سوختگی و اتصالی نشود.
برای سهولت در استفاده و همچنین عملکرد مناسب دستگاه، از پایه هویه استفاده کنید.
سعی کنید از بالاترین دمای ممکن برای طولانی مدت از هویه استفاده نکنید.
در هنگام کار با هویه و استفاده از رفرشر، سیم قلع و روغن لحیم از ماسک استفاده کنید. چرا که بو و بخار قلع تولید شده برای ریه‌ها و سلامتی انسان مضر می‌باشند.
اگر مشکل هویه جدی بوده و نتوانستید خودتان از پس آن برآیید، حتما آن را به یک تعمیرکار لوازم الکترونیکی سپرده تا به صورت اصولی مشکل را برطرف نماید.
سوالات متداول
1- آیا میشود مشکل سیاهی نوک هویه را برطرف کرد یا باید نوک هویه جدیدی را خریداری کرد؟
اغلب نوکهای ارزان که تنها از آلیاژ آهن ساخته میشوند، خیلی زود دچار سیاه شدگی میشوند. با این حال معمولا این سیاهی با یک اسفنج مرطوب برطرف میشود.
2- المنت هویه دچار سوختگی شده و خیلی خوب داغ نمیشه. چه نوع المنتی برای هویه بهتر است؟
برای خرید المنت، باید به مدل هویه خود توجه داشته باشید و بر اساس آن به خرید المنت هویه بپردازید.
3- بعد از تعویض المنت دستگاه و بررسی سیم‌ها همچنان هویه مشکل دارد. چه کاری باید انجام داد؟
بهترین کار این است که به خرید هویه جدید بپردازید. چون هویه فعلیتان دیگر کارایی اولیه را نخواهد داشت.
