برای تعمیرات تلفن همراه و مونتاژ و دمونتاژ قطعات، از فرآیند لحیم کاری استفاده می‌شود. افرادی که در این حوزه مشغول به کار هستند، باید با اصول لحیم کاری آشنایی داشته باشند تا بتوانند این عمل را با کیفیت بالا انجام دهند. تسلط بر مهارت‌های لحیم کاری تلفن همراه باعث می‌شود تا کار به درستی و با دقت بالایی انجام شود و نیازی به دوباره کاری نباشد. هر چقدر این کار با دقت بیشتری انجام شود، از آسیب‌رسانی به قطعات و برد جلوگیری می‌شود. در این مطلب قصد داریم در رابطه با لحیم کاری تلفن همراه صحبت کنیم و نکاتی پیرامون آن برای افراد مبتدی ارائه نماییم.
ابزارهای مورد نیاز برای لحیم کاری تلفن همراه
برای لحیم کاری نیاز به ابزارهای خاصی است که مهمترین آن دستگاه هویه است. به جز هویه ابزارهای دیگری هم مورد نیاز هستند تا لحیم کاری با کیفیت بالا انجام شود. مهمترین ابزارها برای لحیم کاری تلفن همراه عبارتند از:
- دستگاه هویه
- هویه استیشن
- موچین و پنس
- دم باریک
- سیم لحیم
- فلاکس
- چاقو
- الکل
- برس کوچک
- قلع‌کش
- مولتی متر
مولتی متر و انواع آن
یکی از دستگاه‌های مهم برای لحیم کاری تلفن همراه، مولتی متر نام دارد. این وسیله برای مشخص کردن چندین کمیت از جمله ولتاژ، جریان و مقاومت الکتریکی استفاده می‌شود. مولتی مترها در دو نوع آنالوگ و دیجیتال موجود هستند که نوع دیجیتال آن برای مصارف گوناگونی طراحی می‌شود. مولتی متر دیجیتال کمیت‌ها را به صورت رقم بر روی صفحه نمایش نشان می‌دهد. اما مولتی متر آنالوگ شامل یک صفحه با تعدادی خطوط مدرج و یک عقربه است که با حرکت بر روی خطوط عدد کمیت را نمایش می‌دهد.
در رابطه با طرز کار مولتی متر دیجیتال باید اشاره شود که جهت اندازه‌گیری کمیت‌های مختلف باید اقدامات متفاوتی را انجام داد. در اینجا به بررسی اندازه‌گیری میزان شدت جریان مستقیم، ولتاژ مستقیم و مقاومت می‌پردازیم:
- اندازه‌گیری شدت جریان مستقیم: یکی از فیش‌ها را به COM و فیش دیگر را به mA وصل کرده و دو سر فیش را هم به قطبین مولید یا دو نقطه از مدار متصل کنید. سپس شدت جریان را اندازه‌گیری نمایید. برای اندازه‌گیری شدت جریان‌های بیش از 300 mA تا 10A باید فیش قرمز رنگ را درون ترمینال 10A قرار دهید.
- اندازه‌گیری ولتاژ مستقیم: سلکتور را بر روی DC قرار داده و فیش سیاه رنگ را درون ترمینال COM و فیش قرمز را درون ترمینال + یا ترمینال مربوط به ولت قرار دهید. سر دیگر آنها را به طور مناسبی به قطب‌های مولد و یا دو نقطه از مدار وصل کرده و ولتاژ را اندازه‌گیری نمایید.
- اندازه‌گیری مقاومت: برای این کار باید کلید سلکتور را بر روی بیشترین پله یا رنج مقاومت قرار دهید. فیش سیاه رنگ را درون ترمینال – یا COM مشترک و فیش قرمز را به درون ترمینالی که به مقاومت یا + است، قرار دهید. سر دیگر آنها را به طرز مناسبی به طرفین مقاومت مورد نظر وصل کرده و مقدار مقاومت را بخوانید.
هیتر هویه برای تعمیرات موبایل چیست؟
هیتر دستگاهی است که با تولید گرما و باد قابل تنظیم، به اپراتور در جهت جدا کردن قطعات موجود بر روی برد و یا نصب کردن آنها کمک زیادی می‌کند. این دستگاه‌ها اغلب دارای دو عدد ولوم هستند که یکی از آنها برای تنظیم دما و دیگری برای تنظیم هوا است. دمای مورد نیاز برای قطعات SMD نظیر مقاومت، خازن و سلف معمولا بین 350 الی 380 درجه سانتی گراد است. برای جداسازی و نصب ICها هم دمایی بین 400 الی 431 درجه سانتی گراد مورد نیاز است. دلیل نیاز به دمای بیشتر این است که ICها یک محافظ سرامیکی دارند.
انتخاب هویه مناسب و بررسی دمای آن
انتخاب دستگاه هویه مناسب برای لحیم کاری تلفن همراه بسیار مهم است. چرا که قطعات موبایل حساسیت زیادی دارند و به خاطر سطح مقطع کوچک خود به هویه‌های خاصی نیاز دارند. هویه با توان 30 الی 40 وات بیشترین کاربرد را در تعمیرات تلفن همراه دارد. توان این هویه پایین بوده و به قطعات آسیب نمی‌رساند. از سوی دیگر چک کردن دمای هویه پیش از شروع کار ضروری است.
برای بررسی شرایط دمایی هویه باید مقداری سیم لحیم را به آرامی با نوک هویه تماس دهید. در صورتی که سیم لحیم خیلی سریع ذوب شود، یعنی دمای دستگاه برای لحیم کاری مناسب است. در صورتی هم که سیم لحیم ذوب نشده و یا ذوب آن به آرامی انجام شود، یعنی باید کمی دیگر صبر کنید تا هویه به دمای مطلوب برسد.
نحوه لحیم کاری قطعات تلفن همراه
لحیم کاری تلفن همراه شامل جداسازی (دمونتاژ) و اتصال (مونتاژ) قطعات مختلف است. برای اینکه از آسیب به قطعات و اجزای مختلف برد موبایل جلوگیری شود، این عملیات باید با احتیاط انجام شود. در اینجا به مراحل لحیم کاری تلفن همراه می‌پردازیم.
برداشتن اجزا و قطعات:
- پیش از شروع کار تمام ابزارهای لازم برای لحیم کاری موبایل را آماده کنید و در موقعیت مناسبی قرار دهید. لوازم باید دسترسی خوبی داشته باشند تا موجب به تاخیر افتادن فرآیند در حین کار نشوند.
- بسته به اندازه و حجم قطعات، از هویه تفنگی و یا هویه استیشن مناسب استفاده کنید. نوک هویه باید با اندازه قطعات سازگاری داشته باشد.
- برای جدا کردن قطعه مورد نظر باید با هویه به آن گرما دهید. این کار را به آرامی انجام دهید و قطعه را با هویه گرم کنید. سپس کمی آن را به طرفین حرکت دهید تا بتوانید با استفاده از موچین آن را از روی برد بلند کنید.
- در صورت لزوم هر نوع چسب یا ماده‌ای که موجب نگهداری قطعه شده است را پیش از جداسازی بردارید.
احتیاطات لازم برای برداشتن قطعه:
- برای جلوگیری از آسیب دیدن قطعات، آن را به آرامی از روی برد جدا نمایید.
- در صورتی که قطعه به باتری نزدیک است، بهتر است آن را خارج کنید.
- در زمان کار با تراشه‌های BGA از صفحه heat dissipation و خمیر لحیم برای محافظت از آنها استفاده نمایید.
تمیز کردن پدها (Pads):
پس از جدا کردن قطعات، باید پدهای برد را با روش زیر تمیز کنید. پدها نقاطی هستند که قطعات الکترونیکی به آنها متصل می‌شود. این نقاط اغلب در سراسر برد و در نقاطی که به اتصال قطعات و اجزا نیاز است، قرار دارند.
- از یک هویه تفنگی گرم استفاده کنید تا پدهای قطعات کوچک صاف شود و مواد اضافی از روی آنها برداشته شود.
- از یک هویه معمولی هم جهت ذوب سرباره قلع باقی مانده بر روی پدها استفاده نمایید.
- برای پدهای تراشه، در ابتدا آنها را با استفاده از نوک هویه صاف شکل دهید و در صورت لزوم قلع اضافه کنید.
- از سیم لحیم هم میتوان برای پدهای سرسخت‌تر استفاده کرد.
لحیم کاری قطعات:
لحیم کاری اجزای کوچک:
- برای لحیم کاری قطعات کوچک، باید قطعه را با موچین نگه دارید و روی پد قرار دهید.
- از یک هویه تفنگی برای ذوب کردن لحیم روی پین‌های اجزا استفاده کنید.
چیپ‌های BGA:
- محل اتصالات تراشه‌های BGA را تمیز و صاف کنید.
- فلاکس را بر روی تراشه BGA اعمال کرده و یک مش فولادی کاشت قلع (planting steel mesh) را انتخاب کنید.
- مش فولادی را بر روی تراشه تراز کرده و خمیر لحیم را اعمال کنید.
- از هویه تفنگی گرم برای برقراری اتصالات استفاده نمایید.
لحیم کاری تراشه BGA:
- تراشه را بر روی پد مخصوص چیپ BGA قرار دهید و از جهت‌گیری صحیح آن اطمینان حاصل کنید.
- از یک هویه تفنگی گرم برای گرم کردن آن استفاده کنید.
- سپس لحیم‌های کروی شکل گرفته را بررسی کرده و با استفاده از مولتی متر اتصال کوتاه آنها را تست نمایید.
- در نهایت پدهای لحیم کاری شده و اطراف آن را با استفاده از محلول‌های تمیز کننده مناسب تمیز نمایید.
افزایش ایمنی در لحیم کاری
برای لحیم کاری ایمن باید از تجهیزات و ابزارهای مناسبی استفاده شود. از جمله:
- مهمترین وسیله‌ای که در افزایش امنیت لحیم کاری تاثیر دارد، پایه هویه است. این وسیله برای نگهداری از دستگاه هویه داغ در طول فرآیند کاربرد دارد و از برخورد نوک هویه داغ با پوست دست و سایر مواد موجود در محیط جلوگیری می‌کند.
- برای محافظت از چشم‌ها میتوان از عینک‌های محافظ استفاده کرد. این عینک‌ها از برخورد دود حاصل از لحیم کاری با چشم‌ها جلوگیری می‌کنند.
- برای تهویه هوای محیط هم بهتر است از دستگاه تهویه استفاده کرده و در حین عملیات آن را روشن نگه داشت. تهویه هوای محیط باعث جلوگیری از آسیب‌های ریوی می‌شود.
جمع بندی
افرادی که در زمینه تعمیر تلفن همراه مشغول به کار هستند، باید از نحوه لحیم کاری قطعات به خوبی اطلاع داشته باشند تا بتوانند این کار را بدون مشکل و نقص انجام دهند. در این مطلب به نحوه لحیم کاری تلفن همراه اشاره داشتیم و با ابزارهای اصلی و ضروری برای این کار آشنا شدیم. با پیروی از دستورالعمل‌های اشاره شده در متن میتوانید مهارت‌های لحیم کاری تلفن همراه خود را بهبود ببخشید و به یک تعمیرکار حرفه‌ای تبدیل شوید. جهت خرید ابزارهای لازم برای لحیم کاری تلفن همراه هم میتوانید از فروشگاه گیت الکترونیک اقدام نمایید.
