نحوه تمیز کردن بردهای الکترونیکی

بردهای الکترونیکی شامل تمام اجزای الکتریکی و الکترونیکی لازم برای عملکرد وسیله برقی هستند. این بردها حاوی تمام قطعات لازم برای تشکیل مدار الکترونیکی هستند و اهمیت زیادی دارند. برای همین باید به حفظ و نگهداری از آنها توجه زیادی شود. یکی از موارد مهم برای نگهداری از بردهای الکترونیکی، توجه به تمیز کردن آنها است. در صورتی که برد به درستی تمیز نشود، سبب اختلال در عملکرد سیستم می‌شود. برای همین باید از نحوه تمیز کردن بردهای الکترونیکی اطلاع داشته و از بهترین مواد برای آنها استفاده کرد.

اهمیت تمیز کردن بردهای الکترونیکی

تمیز کردن برد الکترونیکی از چندین جهت حائز اهمیت است که در اینجا به بررسی مهمترین آنها می‌پردازیم.

• بهبود ظاهر برد مدار چاپی

ظاهر بصری برد الکترونیکی بر روی کار تاثیر زیادی دارد. در صورتی که بقایای فلاکس بر روی اتصالات لحیم کاری منشعب شده و لکه‌هایی از آن به جا بماند، نه تنها ظاهر برد ناخوشایند می‌شود، بلکه ممکن است سبب ایجاد نقص در آن شود. باقی ماندن شار زیاد بر روی برد میتواند سبب ایجاد خوردگی یا مشکلات دیگر در قطعات شود.

• بهبود قابلیت اطمینان برد الکترونیکی

استفاده طولانی مدت از لوازم الکترونیکی بدون تمیز کردن برد مدار چاپی میتواند مشکلاتی را در آن ایجاد نماید. عدم تمیز کردن برد و یا تمیز کردن غیر اصولی آن در عملکرد سیستم اختلال ایجاد می‌نماید. چرا که هرگونه گرد و غبار، رسوبات و اکسید بر روی مدارهای چاپی میتواند سبب بروز اختلال در انتقال اطلاعات و همچنین افت سرعت و کیفیت کارکرد سیستم شود. برای همین با تمیز کردن بردهای الکترونیکی میتوان از عملکرد آن اطمینان پیدا کرده و به خوبی از آن استفاده کرد.

• جلوگیری از خوردگی قطعات

بر روی بردهای الکترونیکی قطعات مختلفی نصب می‌شود که هر کدام وظیفه خاصی را در مدار بر عهده دارند. این قطعات نسبت به مواردی چون بقایای فلاکس باقی مانده بر روی برد حساس هستند. در صورتی که بقایای فلاکس از روی برد پاک نشود، به جذب رطوبت پرداخته و منجر به خوردگی پایه قطعات و پدهای PCB می‌شوند.

انواع آلودگی بردهای مدار چاپی یا PCB

 

پس از گذشت مدت زمانی ممکن است رساناهای فلزی موجود بر روی برد الکترونیکی با عواملی چون اکسیژن، هیدروژن و گوگرد واکنش نشان دهند و یک لایه اکسید را تشکیل دهند. اکسید رسانای کم الکتریک است. در صورتی که اکسیدهای ایجاد شده از روی سطح برد پاک نشوند، سبب ایجاد خوردگی در برد شده و سرعت انتقال اطلاعات را کاهش می‌دهند.

از سوی دیگر بردهای مدار چاپی ممکن است در مرحله ساخت هم دچار آلودگی شوند. ذرات و بقایای یونی به جا مانده از لحیم کاری، چسب‌های باقی مانده از اتصال قطعات و سایر موارد، از جمله آلودگی‌ها در زمان ساخت برد است. این آلایندگی‌ها اتصالات را ضعیف کرده و میتوانند منجر به بروز اتصال کوتاه در قطعات شوند. از دیگر دلایل آلودگی برد الکترونیکی میتوان به کول پد و خنک کننده دستگاه اشاره کرد. در بسیاری از دستگاه‌های الکترونیکی نظیر لپ تاپ، از فن جهت کاهش دمای قطعات استفاده می‌شود. این فن‌ها ذرات معلق گرد و خاک را جذب کرده و با چسبیدن بر روی مدار، اصطکاک را در سطح تماس زیاد می‌نمایند. همین موضوع سبب افزایش دمای برد و خرابی قطعات آن می‌شود.

بررسی بهترین روش‌های تمیز کردن برد الکترونیکی

برای تمیز کردن بردهای مدار چاپی چندین روش وجود دارد که در اینجا به بررسی مهمترین آنها می‌پردازیم.

1. اسپری هوای فشرده برای تمیز کردن برد الکترونیکی

یکی از ساده‌ترین و موثرترین روش‌های تمیز کردن برد الکترونیکی، استفاده از اسپری هوای فشرده است. این اسپری‌ها میتوانند به راحتی هرگونه گرد و غبار و همچنین آلودگی‌های سطحی و خشک را از روی سطح برد پاک کنند. برای این کار باید اسپری هوای فشرده را از فاصله چند سانتی متری به حالت ایستاده بر روی سطح برد اسپری کرد تا گرد و غبار و آلودگی‌ها به سمت بیرون هدایت شوند. یادتان باشد که اسپری کردن هوای فشرده به داخل دستگاه روشن میتواند سبب آسیب به قطعات برد و یا خود برد شود. همچنین پاشش طولانی مدت آن میتواند منجر به یخ‌زدگی قطعات شود.

در رابطه با اسپری خشک باید اشاره کنیم که این اسپری‌ها نوعی تمیز کننده قطعات الکترونیکی محسوب می‌شوند و برای شستشوی برد کاربرد زیادی دارند. اما اسپری‌های چرب یا روغنی برای پاکسازی و روان‌سازی بخش‌های متحرک روی بعضی از دستگاه‌های الکترونیکی استفاده می‌شوند. برای همین در زمان خرید اسپری تمیز کننده، به نوع آن توجه داشته باشید.

2. الکل ایزوپروپیل برای تمیز کردن برد

الکل ایزوپروپیل یک نوع حلال ضد عفونی کننده است که برای تمیز کردن مدارهای چاپی نیز گزینه بسیار خوبی می‌باشد. این الکل‌ها قادر به پاک کردن آثار هرگونه چربی، اثر انگشت و لکه‌های سطحی از روی برد الکترونیکی هستند. از سوی دیگر این الکل‌ها به خاطر نقطه جوش پایین، به سرعت خشک و تبخیر می‌شوند و نسبت به سایر تمیز کننده‌ها مواد شیمیایی کمتری دارد.

برای تمیز کردن برد الکترونیکی با الکل ایزوپروپیل، در ابتدا باید برد را قطع کرده و سپس توسط یک قلم با موهای نرم سطح برد را به الکل آغشته کرد. به جای قلم میتوان از مسواک نیز استفاده کرد. توجه داشته باشید برس کشیدن خشن میتواند سبب آسیب به اجزایی چون خازن شود و برد را دچار مشکل نماید.

3. جارو برقی قطعات الکترونیکی برای تمیز کردن برد

 

 

تجهیزاتی تحت عنوان جاروبرقی یا مکنده مخصوص قطعات الکترونیکی در بازار وجود دارد که برای تمیز کردن برد از آلودگی‌های خشک و گرد و غبار مناسب هستند. لازم به اشاره است که استفاده از جاروبرقی خانگی برای تمیز کردن برد به هیچ وجه توصیه نمی‌شود. چرا که این لوازم هزاران ولت الکتریسیته ساکن تولید کرده که میتوانند به قطعات الکترونیکی آسیب وارد نمایند. با این حال این روش از تمیز کردن برد یک سری معایب دارد که مهمترین آنها عدم دسترسی به تمام نقاط برد و یکسان نبودن کیفیت پاکسازی در تمام سطوح برد است. برای همین به این موضوع باید توجه شود.

4. بی کربنات سدیم (جوش شیرین)

روش دیگری که برای پاک کردن برد الکترونیکی موجود است، استفاده از بی‌کربنات سدیم یا همان جوش شیرین است. این ماده از کیفیت سایش ملایم برخوردار بوده و در از بین بردن خوردگی و رسوبات موجود بر روی سطح برد بسیار موثر است. برای استفاده از این ماده باید یک چهارم فنجان جوش شیرین را با سه قاشق غذاخوری آب مخلوط کنید تا به یک ماده خمیری برسید. پس از قطع اتصال برد از کابل، با یک دستمال نرم بدون پرز شروع به تمیز کردن نواحی خوردگی نمایید. کمی زمان دهید تا ماده خشک شود و در نهایت آن را با آب مقطر شستشو دهید.

5. تینر برای پاک کردن برد الکترونیکی

تینر نوعی حلال تمیز کننده است که افراد زیادی از آن برای پاک کردن برد الکترونیکی استفاده می‌نمایند. این ماده سرعت تبخیر بالایی دارد و میتواند در از بین بردن شارهای اضافی روی برد به خوبی عمل نماید. برای استفاده از تینر جهت پاک کردن برد، در ابتدا به قطع اتصال برد پرداخته و سپس سطح آن را به تینر آغشته نمایید. پیش از خشک شدن، به برس یا مسواک زدن بخش‌های مورد نیاز بپردازید تا سطح آن به خوبی تمیز شود. در نهایت هم با یک پارچه نخی بدون پرز آن را تمیز نمایید.

6. دستگاه التراسونیک برای پاک کردن برد

آخرین و بهترین راه برای تمیز کردن سطح برد الکترونیکی، استفاده از دستگاه حمام التراسونیک است. این دستگاه در کمترین زمان برد را تمیز کرده و تمام قطعات را از هر ماده اضافی پاک می‌نماید. برای این کار کافیست برد را در دستگاه قرار دهید تا به خوبی تمیز شود. میانگین زمان لازم برای تمیز کردن بردهای معمولی توسط دستگاه التراسونیک، در حدود 10 الی 20 دقیقه است.

تمیز کردن برد با دستگاه التراسونیک، از طریق امواج التراسونیک و محلول مناسب صورت می‌گیرد. این امواج توسط سرامیک‌های پیزوالکتریک درون ترانسدیوسر واقع در حمام گسیل شده و با عبور از محلول‌های مخصوص، حباب‌های ریزی را درون مایع محلول تشکیل می‌دهند. حجم حباب‌ها افزایش پیدا کرده و در نهایت منفجر می‌شوند. ترکیدن حباب‌ها سبب ایجاد انرژی و فشار زیاد شده که همین موضوع باعث جدا شدن آلودگی از سطح برد و تمیز کردن آن می‌شود.

چند نکته ایمنی برای تمیز کردن برد الکترونیکی

 

 

در صورتی که قرار است به تمیز کردن و نظافت برد الکترونیکی بپردازید، بهتر است به چند نکته توجه داشته باشید تا به آن آسیب بیشتری وارد نکنید. این نکات عبارتند از:

• در ابتدا باید نسبت به عدم جریان برق در برد و جدا بودن آن از منبع تغذیه اطمینان حاصل نمایید.
• در حین تمیز کردن برد لباس‌های خود را خشک نگه دارید و از هرگونه تماس با آب در زمان تمیز کردن برد خودداری نمایید.
• در صورت استفاده از الکل برای تمیز کردن برد، از دستکش استفاده نمایید.

جمع بندی

در این مطلب در رابطه با نحوه تمیز کردن بردهای الکترونیکی و اهمیت این کار صحبت کردیم. با تمیز کردن برد مدار چاپی میتوان از ایجاد اختلال در سیستم جلوگیری کرده و به افزایش طول عمر قطعات آن کمک کرد. مهمترین روش‌های موجود برای تمیز کردن برد الکترونیکی، استفاده از اسپری هوای فشرده، جوش شیرین، الکل ایزوپروپیل، تینر، جاروبرقی قطعه الکترونیکی و دستگاه التراسونیک است. جهت خرید اسپری تمیز کننده برد الکترونیکی میتوانید از فروشگاه گیت الکترونیک اقدام کرده و آن را با قیمت مناسب تهیه نمایید.

بردهای الکترونیکی شامل تمام اجزای الکتریکی و الکترونیکی لازم برای عملکرد وسیله برقی هستند. این بردها حاوی تمام قطعات لازم برای تشکیل مدار الکترونیکی هستند و اهمیت زیادی دارند. برای همین باید به حفظ و نگهداری از آنها توجه زیادی شود. یکی از موارد مهم برای نگهداری از بردهای الکترونیکی، توجه به تمیز کردن آنها است. در صورتی که برد به درستی تمیز نشود، سبب اختلال در عملکرد سیستم می‌شود. برای همین باید از نحوه تمیز کردن بردهای الکترونیکی اطلاع داشته و از بهترین مواد برای آنها استفاده کرد.