هویه از اجزای مهمی تشکیل میشود که نوک هویه یکی از مهمترین آنها است. دلیل اهمیت نوک هویه این است که در کیفیت لحیم کاری تاثیر زیادی دارد. در صورتی که نوک هویه آسیب دیده و دچار تغییر شکل شده باشد، نمیتوان با آن لحیم کاری با کیفیتی انجام داد. برای همین بهتر است راههای مراقبت از نوک هویه را در نظر داشته باشید و از سیاهشدگی و خرابی زودرس آن جلوگیری کنید. در ادامه به بررسی دلایل سیاه شدن نوک هویه و راهکارهای جلوگیری از آن خواهیم پرداخت.
اهمیت نوک هویه در چیست؟
همانطور که گفته شد نوک هویه از مهمترین اجزای هویه است. زمانی که المنت دستگاه هویه داغ میشود، گرمای لازم برای داغ شدن نوک هویه فراهم خواهد شد. با داغ شدن نوک هویه میتوان هویه را به محل موردنظر نزدیک کرده تا گرمای آن سبب ذوب سیم لحیم و اتصال شود. برای همین است که نوک هویه از اهمیت زیادی برخوردار است و تقریبا نیمی از فرایند لحیم کاری به سالم بودن نوک هویه ربط دارد. نوک هویه باید به گونهای باشد که بر اثر اعمال حرارت دچار سوختگی و تغییر شکل نشود. معمولا شرکتهای سازنده، در ساخت نوک هویه از موادی استفاده میکنند که سبب نسوز بودن نوک هویه میشود. علاوه بر این نوک هویه باید به گونهای باشد که با چسبیدن قلع به آن، به خوبی پاک و تمیز شود. از این رو اگر قصد خرید نوک هویه را داشتید، به نسوز بودن و کیفیت بالای آن توجه زیادی داشته باشید.
پرکاربردترین انواع نوک هویه کدامند؟
نوک هویه انواع مختلفی دارد که هرکدام از آنها برای جای خاصی مورد استفاده قرار میگیرند. از این رو بهتر است با انواع نوک هویه آشنایی داشته باشید تا بتوانید از آنها در جای مناسب استفاده نمایید. پرکاربردترین انواع نوک هویه عبارتند از:
- نوک هویه سر صاف و سر کج: نوک هویه سر صاف یکی از پرمصرفترین نوکهای هویه است. این نوک هویه از سر گردی برخوردار است و برای کار بر روی قطعات ظریف و موبایلی گزینه مناسبی میباشد. نوک هویههای سرصاف از اندازههای مختلفی برخوردارند و باید بر اساس دستگاه هویه و نوع پروژه، اندازه مناسب آن را خریداری کرد. هر چقدر سطح نوک هویه بیشتر باشد، انتقال توان حرارتی آن بیشتر خواهد بود.
- نوک هویه اوریب: این نوع از نوکهای هویه از سری اوریبی برخوردارند و یک برش مورب دارند. از آنجایی که سطح این نوع نوک هویه نسبتا زیاد است، انتقال توان حرارتی بالایی دارند. از نوک هویه اوریب بیشتر برای مونتاژ قطعات SMD با تعداد پایه بالا استفاده میشود.
- نوک هویه کاتری: از آنجایی که این نوک به شکل کاتر تیز میباشد، به این نام معروف شده است. این نوکها به صورت مورب از هر دو طرف برش خوردهاند و سطح نوک آنها کوچکتر و نازکتر است. به دلیل نوک تیز بودن نوکهای کاتری، از آنها برای سطوح کوچک، ترمیم کابل و تمیز کردن پایههای شابلون استفاده زیادی میشود.
دلیل سیاه شدن نوک هویه
یکی از دلایل مهم و شاید تنهاترین دلیل سیاه شدن نوک هویه، کیفیت ساخت و آلیاژهای به کار رفته در ساخت نوک هویه است. معمولا نوک هویه ارزان تنها از آلیاژ آهن ساخته میشود. برای همین هنگامی که گرما به آن منتقل میشود، خیلی زود دچار سیاهی و تغییر رنگ میشوند. نوک هویه ساخته شده از آلیاژ آهن، در اثر گرما سولفاته شده و سیاه میگردد. البته این نوکها را میتوان با کمک یک اسفنج مرطوب تمیز کرد تا سیاهیشان برطرف گردد. از طرف دیگر نوکهایی که با ترکیب آلیاژهایی چون آهن، نیکل و کروم ساخته میشوند، کیفیت بالاتری دارند و دیرتر خراب میشوند. معمولا شرکتهای آلمانی و ژاپنی در ساخت نوک هویه از این آلیاژها استفاده میکنند و سر نوک هویه را قلع اندود مینمایند. این امر باعث افزایش طول عمر نوک هویه میشود.
راههای جلوگیری از سیاه شدن نوک هویه
در صورتی که در خرید نوک هویه دقت نداشته باشید، به احتمال زیاد با سیاه شدن و تغییر رنگ نوک هویه مواجه خواهید شد. پیشنهاد ما این است که نوک هویه را از یک برند معتبر بخرید و آلیاژهای به کار رفته در ساخت آن را بشناسید. معمولا نوک هویههای ارزان قیمت از کیفیت پایینی برخوردارند و خیلی زود دچار آسیب میشوند.
چند نکته برای افزایش طول عمر نوک هویه
- در صورتی که هویه جدید بوده و برای اولین بار به برق زده میشود، پس از داغ شدن دستگاه، نوک آن را داخل روغن لحیم فرو کرده و سپس کمی قلع به آن بزنید. این کار باعث قلع اندود شدن نوک هویه شده و از سیاه شدن آن جلوگیری میکند. همچنین بر روی کیفیت لحیم کاری تاثیر گذاشته و سبب افزایش طول عمر نوک هویه میگردد.
- هر بار که قصد استفاده از هویه داشته و آن را روشن میکنید، به تمیز کردن نوک آن اهمیت دهید. همچنین در انتهای کار نیز مجددا نوک هویه را تمیز کرده و سپس هویه را خاموش کنید.
- در صورتی که با راهکارهای اشاره شده نوک هویه احیا نشد، میتوانید دستگاه را خاموش کرده و سپس آن را با سمباده بسیار نرم جرم زدایی کنید. سمباده کشی نباید طولانی باشد؛ چرا که سبب آسیب به سطح نوک میگردد.
راههای تمیز کردن نوک هویه
برای تمیز کردن نوک هویه باید از لوازم مناسب این کار استفاده نمایید. در بازار محصولات زیادی وجود دارد که جهت پاک کردن نوک هویه عرضه شدهاند. شما میتوانید با خرید یکی از این لوازم، نوک هویه را به خوبی تمیز کرده و از وجود مواد اضافی پاک نمایید. در ادامه به ابزارهای لازم جهت تمیز کردن نوک هویه اشاره میکنیم.
- اسفنج نسوز: اسفنج یکی از ابزارهایی است که بسیاری از افراد از آن جهت پاک کردن نوک هویه استفاده میکنند. برای این کار باید اسفنج را کمی مرطوب کرده و در زمان لازم نوک هویه را بر روی آن کشید. زمانی که نوک هویه روی اسفنج کشیده شود، تمام مواد اضافی از روی آن پاک شده و سبب تمیز شدن نوک هویه میشود. توجه داشته باشید از آنجایی که اسفنج مرطوب است، استفاده بیش از حد آن ممکن است سبب زنگزدگی نوک هویه شود.
- سیم نسوز: سیم نسوز که به شکل سیم ظرفشویی است، یکی از بهترین تمیزکنندههای نوک هویه است. این سیمها دوام زیادی دارند و کار با آنها بسیار راحت است. همچنین از آنجایی که این سیمها خشک هستند، برای نوک هویه مشکلی ایجاد نمیکنند.
- انواع سمباده: بسیاری از افراد از سمبادههای زبر و نرم برای تمیز کردن نوک هویه استفاده میکنند. مدل نرم سمباده برای زمانی مناسب است که سیم و قلع زیادی به نوک هویه نچسبیده باشد. اگر کثیفی نوک هویه زیاد بوده و مواد به سختی از روی آن پاک شوند، باید از سمباده زبر برای این کار استفاده نمایید.
نحوه تمیز کردن نوک هویه سیاه شده
برای اینکه نوک هویه را تمیز کنید، باید یکی از ابزارهای مخصوص تمیز کردن نوک هویه را در اختیار داشته باشید. اگر نوک هویه دچار سیاهی و اکسید شده باشد، مانع نشستن قلع بر روی آن میشود. در این شرایط باید هویه را از برق بکشید و اقدام به تمیز کردن نوک آن کنید. در ابتدا با توجه به نوع آلودگی میتوانید از سمباده نرم برای این کار استفاده کرده و نوک را جرمزدایی کنید. سپس از یکی از ابزارهای اسفنج مرطوب یا سیم پاک کننده نوک هویه برای تمیز کردن آن استفاده نمایید. پاک کردن نوک هویه کار آسانی است و باید همواره تکرار شود. توجه داشته باشید هنگام پاک کردن نوک هویه، نوک داغ نباشد. چرا که ممکن است بر اثر برخورد نوک هویه داغ با اسفنج مرطوب، نوک دچار شوک و در نهایت خرابی و شکستگی شود. در این زمان چارهای جز تعویض سر هویه نخواهید داشت.
احیا کردن نوک هویه سیاه شده
در صورتی که نوک هویه سیاه و اکسید شود، مانع از چسبیدن قلع میشود. برای همین باید نوک هویه را احیا کرده تا مشکل برطرف شود. برای رفع این مشکل میتوانید راه زیر را امتحان نمایید.
- نوک هویه را روی دستگاه هویه ببندید و آن را محکم کنید.
- قبل از روشن کردن هویه، نوک آن را درون یک روغن لحیم با کیفیت فرو کرده و آن را با روغن آغشته نمایید.
- سپس هویه را روشن کنید و منتظر افزایش دمای آن باشید. (تا 380 درجه)
- زمانی که هویه داغ شد، نوک آن را درون سیم پاک کننده بکشید تا به خوبی تمیز شود. مجددا نوک هویه را درون روغن لحیم قرار داده و یک سیم لحیم روی نوک بکشید تا عمل قلع اندود شدن نوک هویه انجام شود. بهتر است این کار را چند بار پشت سر هم انجام دهید تا نوک هویه به خوبی تمیز شده و برق بزند.
نکات پیرامون تمیز کردن نوک هویه سیاه شده
- پیش از شروع لحیم کاری و پس از پایان آن، نوک هویه را تمیز کنید. سپس از یک سری محافظ برای جلوگیری از آسیب دیدن نوک هویه استفاده نمایید.
- اگر از هویه معمولی برای لحیم کاری استفاده میکنید، هر نیم ساعت به آن استراحت دهید تا فشاری به نوک هویه وارد نشود.
- استفاده از روغن لحیم با کیفیت برای نوک هویه، باعث تاثیرات مثبت بر روی آن خواهد شد.
نچسبیدن قلع به نوک هویه و رفع مشکل آن
معمولا افرادی که به لحیم کاری مشغول میشوند، مشکلات زیادی را در حین کار تجربه میکنند. یکی از این مشکلات نچسبیدن قلع به نوک هویه است که در اصطلاح گفته میشود قلع از هویه فرار میکند. زمانی که این مشکل ایجاد میشود، لحیم کاری بسیار سخت شده و نتیجه نهایی نیز ایده آل و با کیفیت صورت نمیگیرد. حتی شاید به ظاهر اتصالات درست باشند، اما جریان در آنها برقرار نشده و عملا کار انجام شده بیفایده میباشد. اما چه دلیلی باعث نچسبیدن قلع به نوک هویه میشود؟ در این رابطه باید اشاره کنیم که مهمترین دلیل نچسبیدن قلع این است که نوک هویه سیاه شده است. در این شرایط زمانی که نوک هویه با قلع برخورد میکند، پس از ذوب شدن به زمین میافتد. حتی ممکن است ذوب قلع نیز صورت نگیرد. برای همین است که سیاه شدن نوک هویه بسیار مهم است و باید به برطرف کردن آن توجه شود. در اینجا به راهکاری جهت رفع سیاهی نوک هویه و نچسبیدن قلع به آن اشاره میکنیم.
- نوک هویه سیاه شده را روی دستگاه ببندید و آن را در جای خود محکم کنید. در صورتی که نوک به درستی به دستگاه متصل نشده و شل باشد، گرما به خوبی به آن انتقال پیدا نمیکند.
- پس از اتصال کردن نوک به هویه، آن را به یک روغن لحیم خوب و با کیفیت آغشته کنید.
- سپس هویه را روشن کرده و دمای آن را در حدود 380 درجه سانتی گراد تنظیم کنید.
- زمانی که هویه داغ شد، نوک آن را روی سیم مخصوص بکشید تا به خوبی پاک و تمیز شود. در صورتی که میزان سیاه شدگی نوک هویه زیاد بود، مجددا آن را داخل روغن لحیم کرده و فورا روی سیم بکشید. همچنین با کشیدن سیم لحیم بر روی نوک هویه میتوانید آن را قلع اندود کنید.
- مرحله قبل را باید تا زمانی انجام دهید که نوک هویه به ظاهر براق و تمیزی برسد.
- پس از آن میتوانید مجددا نوک هویه را تست کرده و از اتصال قلع به آن مطمئن شوید. در صورتی که مشکلی را مشاهده نکردید، میتوانید به لحیم کاری و اتصال قطعات و بخشهای مورد نظر خود بپردازید.
جمع بندی
نوک هویه یکی از اجزای مهم هویه است که در کیفیت لحیم کاری تاثیر زیادی دارد. برای همین باید در نگهداری از آن کوشا بوده و همواره از لوازم مناسب برای تمیز کردن آن استفاده کرد. یکی از مشکلاتی که ممکن است هنگام کار با هویه با آن مواجه شوید، سیاه شدن نوک هویه است. در صورتی که نوک هویه از آلیاژ آهن ساخته شده باشد، خیلی زود در معرض سیاهشدگی قرار میگیرد. برای همین سعی کنید هنگام خرید نوک هویه، نوکی را خریداری نمایید که از ترکیب آلیاژهای نیکل، کروم و آهن ساخته شده باشد.