آیا میتوان از وازلین یا نفت خام به جای فلاکس استفاده کرد؟

فلاکس یکی از مواد مهمی است که در روند لحیم کاری تاثیر زیادی دارد. این ماده خاصیتی همچون روغن لحیم دارد و از اکسیداسیون هنگام لحیم کاری جلوگیری می‌کند. علاوه بر این، فلاکس سبب تمیز شدن سطوح برد الکترونیکی شده و تمام آلودگی‌ها و مواد اضافی را از بین می‌برد. حال سوالی که مطرح است و قرار است در این مطلب به آن بپردازیم این است که آیا میتوان در صورت عدم دسترسی به فلاکس، از مواد جایگزینی چون وازلین یا نفت خام استفاده کرد یا خیر؟ اگر شما هم قصد دارید از این موضوع مطلع شوید، در ادامه با ما همراه شوید تا با مواد جایگزین فلاکس بیشتر آشنا شوید.

فلاکس لحیم کاری چیست و چه نقشی در لحیم کاری دارد؟

پیش از هر چیز بهتر است با ماده فلاکس و نقش آن در لحیم کاری آشنا شویم. فلاکس (Flux) ماده‌ای است که از آن جهت تمیزکاری سطوح برد و جلوگیری از اکسیداسیون استفاده می‌شود. این ماده بیشتر به صورت روغن یا خمیر در بازار موجود است و هر فردی میتواند بسته به سلیقه و شرایط استفاده، یکی از آنها را خریداری نماید. نحوه صحیح کار با فلاکس برای هر لحیم کاری ضروری است. با دانستن اینکه از کدام نوع فلاکس بهتر است استفاده شود و نحوه به کارگیری آن چگونه است، میتوان لحیم کاری را با کیفیت و دوام بالاتری انجام داد. در ادامه با نحوه استفاده از فلاکس در لحیم کاری آشنا خواهیم شد.

آشنایی با فلاکس‌های مختلف و موارد استفاده هر کدام

 

همانطور که حتما می‌دانید فلاکس‌ها به دسته اصلی رزین، محلول در آب و بدون نیاز به تمیزکاری تقسیم می‌شوند. Rosin Flux یا فلاکس مبتنی بر رزین، شامل یک محصول تقطیر شده از شیره درخت کاج است که در یک حلال آلی مناسب حل شده است. این فلاکس بر اساس میزان فعال بودن به سه دسته تقسیم می‌شود. اگر نیاز به حذف اکسیداسیون از سیم دارید، لحیم کاری بر پایه رزین بهترین گزینه است. فلاکس Rosin-based در دمای اتاق حالت جامد دارد و طی اعمال حرارت توسط هویه، حالت مایع پیدا می‌کند و از نظر شیمیایی کمی فعال می‌شود. بسیاری از سیم‌های لحیم که در لحیم کاری مورد استفاده قرار می‌گیرند، در هسته خود از فلاکس رزین برخوردار هستند.

برای لحیم کاری لوله‌ها، باید به دنبال فلاکس acid باشید. در صورتی که قصد لحیم اجزای بزرگتری از سیم کشی برق، مانند لوله‌های مسی را دارید، به یک ماده خوردنده‌تری نیاز دارید. Acid flux یا tinning flux، قادرند بخش‌های بیشتری از اکسیداسیون را حذف کنند و به لحیم کاری شما قدرت بیشتری ببخشند. فلاکس قلع‌دار (Tinning flux) دارای مقادیر کمی از آلیاژ فلز پودری است که در خمیر مخلوط شده است. این پودر با فلاکس ذوب شده و به پر شدن داخل لوله‌ای که در حال لحیم کاری هستید کمک می‌کند و باعث می‌شود تا لحیم ضد آب‌تر و ماندگارتر شود.

روش استفاده از روغن فلاکس در لحیم‌ کاری سیم‌ها

برای اتصال سیم‌ها، در ابتدا باید انتهای سیم‌های لخت شده (بدون روکش) را با حرکت پیچ به هم متصل کنید. برای این کار دو سیم را روی هم قرار داده و شروع به چرخاندن هر یک از سیم‌ها کنید. سیم‌ها را به هم بپیچید تا انتهای هر سیم به سیم دیگر فشرده شود. پس از آن باید از فلاکس استفاده کنید و مقداری از آن را روی سیم‌ها قرار دهید. برای این کار از یک قلم کوچک استفاده کنید و مقداری از فلاکس را روی ناحیه‌ای که قرار است لحیم کنید، پخش نمایید. مطمئن شوید که تمام بخش سیم از فلاکس پوشیده شده باشد. در صورتی هم که مقدار آن زیاد باشد، باید آن را با برس یا انگشت خود از روی محل پاک نمایید. توجه داشته باشید فلاکس تنها در صورتی خورنده است که به شکل مایع حرارت دیده باشد. پس تا زمانی که هنوز حالت خمیری دارد و حرارتی ندیده است، نباید نگران وارد شدن آن به پوست خود باشید. پس از آن با نزدیک کردن هویه و سیم لحیم به محل اتصال، فلاکس شروع به ذوب شدن خواهد کرد. فلاکس باید خیلی سریع ذوب شود و وارد محل سیم‌کشی شود.

چرا از فلاکس در لحیم کاری استفاده می‌شود؟

 

در لحیم کاری فلزاتی چون طلا، نقره، مس، برنج و آهن، فلاکس سه هدف مهم را دنبال می‌کند:

• فلاکس هر ماده اکسید شده‌ای را از سطوحی که قرار است لحیم کاری شود، حذف می‌کند.
• این ماده سبب قطع شدن جریان هوا شده و از اکسیداسیون بیشتر جلوگیری می‌کند.
• همچنین با برداشتن آلودگی‌هایی چون گرد و غبار از محل اتصال، باعث تمیزکاری سطوح و بهتر انجام شدن لحیم کاری می‌شود.

لحیم کاری بدون فلاکس به چه صورت است؟

در بخش‌های قبلی به ماده فلاکس و کاربرد آن در لحیم کاری اشاره کردیم. با توجه به موارد مطرح شده و همچنین تاثیر فلاکس در لحیم کاری، باید به اهمیت آن در اتصال قطعات به خوبی پی برده باشید. با وجود مزایای فلاکس در لحیم کاری، برخی از افراد لحیم کاری را بدون فلاکس و هیچ ماده‌ی جایگزینی انجام می‌دهند. لحیم کاری بدون فلاکس باعث می‌شود تا کیفیت لحیم کاری کاهش پیدا کند و اتصال قطعات به درستی صورت نگیرد؛ چرا که فلاکس با تمیز کردن کل سطوح و جلوگیری از اکسایش، سبب لحیم کاری با کیفیت بالایی می‌شود. بنابراین بهتر است حتی الامکان از ماده فلاکس مناسب استفاده کنید تا بتوانید لحیم کاری را به بهترین شکل ممکن انجام دهید. البته به جز فلاکس، مواد دیگری هستند که می‌توانند به عنوان جایگزین فلاکس در نظر گرفته شوند و نقش فلاکس را در لحیم کاری ایفا کنند.

وازلین و ژل نفتی؛ جایگزین فلاکس در لحیم کاری

 

در صورتی که هنگام لحیم کاری به فلاکس یا روغن لحیم دسترسی نداشته باشید، می‌توانید از مواد جایگزین دیگری استفاده نمایید. برخی از افراد لحیم کار، مواد مختلفی را برای این کار تست کرده‌اند که نتیجه مثبتی در لحیم کاری داشته است. در ادامه به این مواد اشاره می‌کنیم.

• استفاده از وازلین به جای روغن فلاکس

یکی از مواردی که میتوان از آن به جای فلاکس استفاده کرد، وازلین است. وازلین به دلیل ترکیباتی که در خود دارد، می‌تواند به عنوان جایگزین فلاکس در نظر گرفته شود. این ماده که سالهاست به عنوان نرم کننده و التیام‌دهنده زخم‌ها و سوختگی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، در ترکیبات خود از نفت برخوردار است. در واقع نفت خام ماده اصلی وازلین بوده و برای همین است که اثربخشی قابل قبولی در حین لحیم کاری دارد. پس در صورتی که به روغن لحیم یا فلاکس دسترسی نداشتید، می‌توانید از این ماده برای لحیم کاری استفاده نمایید.

• استفاده از ژل نفتی به عنوان فلاکس

یکی دیگر از موادی که میتوان نام برد، ژل نفتی (petroleum) است. این ماده به دلیل ترکیبات شیمیایی که دارد، می‌تواند به عنوان یک جایگزین موثر به جای فلاکس در نظر گرفته شود. این ماده ارزان بوده و در دسترس بسیاری از افراد قرار دارد.

بهترین فلاکس برای لحیم کاری کدامست؟

با اینکه مواد جایگزین زیادی برای فلاکس وجود دارد، اما ماده فلاکس یکی از بهترین مواد برای حذف اکسیداسیون است. بنابراین سعی کنید پیش از شروع به لحیم کاری، یک ماده فلاکس مناسب در اختیار داشته باشید. فلاکس در بازار به صورت مایع و خمیر موجود بوده و برندهای مختلفی دارد. بهتر است برای خرید فلاکس، به سراغ برندهای مطرح بازار بروید و از خرید روغن فلاکس ناشناس جلوگیری کنید؛ چرا که کیفیت پایین فلاکس، نه تنها اثری در حذف مواد اضافی سطوح ندارد، بلکه ممکن است منجر به کاهش کیفیت لحیم کاری شود. بنابراین هنگام خرید فلاکس لحیم کاری، به برند و اصالت محصول توجه داشته باشید و به تاریخ مصرف و همچنین نوع و خصوصیات روغن توجه نمایید.

آیا روغن فلاکس برای بدن مضر است؟

 

زمانی که لحیم کاری با سیم لحیم یا شمش قلع انجام می‌شود، مقداری بخار از آن منتشر می‌شود. بخار و دود حاصل شده از لحیم کاری به دلیل وجود ماده سرب، سرطان‌زا و سمی شناخته شده است. برای همین است که گفته می‌شود افراد لحیم کار در حین انجام کار، حتما موارد ایمنی را رعایت نمایند. از مهمترین موارد ایمنی استفاده از ماسک و تهویه مناسب هوا است. در مورد فلاکس هم گفته می‌شود این ماده پیش از آنکه مورد حرارت قرار بگیرد، هیچ ضرری ندارد و برخورد آن با پوست هیچ مشکلی را ایجاد نمی‌کند. تنها زمانی که هویه به محل اتصال و فلاکس نزدیک شده و موجب ذوب آن می‌شود، باید از برخورد آن با پوست دست جلوگیری نمود.

جمع بندی

در این مطلب به بررسی ماده فلاکس و نقش آن در لحیم کاری پرداختیم. همچنین با مواد جایگزین فلاکس همچون وازلین و ژل نفتی خام آشنا شدیم. از آنجایی که فلاکس سبب تمیزکاری سطوح و جلوگیری از اکسید می‌شود، نقش مهمی در لحیم کاری دارد و بهتر است همیشه مورد استفاده قرار بگیرد. با این حال در صورتی که به فلاکس دسترسی نباشد، میتوان آن را حذف کرده و یا از مواد جایگزین آن استفاده کرد. همانطور که اشاره کردیم ماده‌ای چون نفت خام یا وازلین جزو موادی هستند که می‌توانند به عنوان فلاکس مورد استفاده قرار بگیرند و نقش آن را ایفا کنند.