افرادی که در صنعت الکترونیک مشغول به فعالیت هستند، باید با کلیه تجهیزات و لوازم الکترونیکی آشنایی داشته باشند. لوازمی چون هویه، سیم لحیم، انواع برد، قطعات الکترونیکی، هیتر، فتیله لحیم و … از جمله لوازم مهم صنعت الکترونیک و لحیم کاری به شمار می‌روند. فتیله لحیم یکی از لوازمی است که بیشتر به گوش افراد لحیم کار آشنا است. این وسیله نقش خاصی در فرایند لحیم کاری دارد و در اندازه‌ها و ضخامت‌های متفاوتی به فروش می‌رسد. در صورتی که با فتیله لحیم یا solder wick آشنایی ندارید، پیشنهاد می‌کنیم در ادامه مطلب با ما همراه شوید تا با این وسیله و کاربرد آن در لحیم کاری بیشتر آشنا شوید.
چگونه لحیم کاری درست و با کیفیتی انجام دهیم؟
پیش از آنکه به معرفی فتیله لحیم بپردازیم، بهتر است با روش صحیح لحیم کاری بیشتر آشنا شوید. برای انجام لحیم کاری با بهترین کیفیت، باید مناسبترین ابزارها را در اختیار داشت. ابزارهایی چون هویه با توان مناسب، سیم لحیم در ضخامت مورد نیاز، فتیله لحیم، روغن لحیم یا فلاکس از لوازم ضروری این کار هستند. برای همین پیش از آنکه لحیم کاری را شروع کنید، باید کلیه این لوازم را تامین نمایید. پس از آن با انجام مراحل زیر، میتوانید لحیم کاری را با کیفیت مناسب انجام دهید:
- برای لحیم کاری با بهترین کیفیت، نیاز است که سطح برد و پایه قطعات کاملا تمیز باشد. برای همین پیش از هر کاری، باید سطوح مورد نظر را با استفاده از روغن لحیم مرغوب تمیز کرد. با این کار تمام آلودگی‌ها و گردوغبارها برطرف شده و سطح کاملا تمیز خواهد شد.
- بعد از آن باید هویه را به برق متصل کنید تا دمای نوک هویه افزایش یابد. توجه کنید نوک هویه باید کاملا سالم باشد و عاری از هرگونه لحیم اضافی و آلودگی باشد. پس از آنکه دمای نوک هویه افزایش پیدا کرد، میتوانید آن را برای اعمال گرما در نزدیکی قطعه قرار دهید.
- همزمان با نزدیک کردن هویه به قطعه، مقداری سیم لحیم را در محل قرار دهید. به گونه‌ای که یک دستتان سیم لحیم و دست دیگرتان هویه باشد. سیم لحیم را بین پایه قرار داده و هویه را به آن نزدیک کرده تا گرما موجب ذوب شدن سیم لحیم شود. با ذوب شدن سیم لحیم در محل اتصال برقرار خواهد شد.
- پس از آن هویه را از محل بردارید و اجازه دهید تا اتصال سفت و محکم شود. به هیچ وجه برد را تکان ندهید و به قطعات فشاری وارد نکنید؛ زیرا ممکن است لحیم سفت نشده باشد و منجر به ایجاد لحیم سرد شود.
- در نهایت محل لحیم کاری را بررسی کنید. در صورتی که لحیم از ظاهری یکنواخت و صاف برخوردار باشد، یعنی لحیم کاری به درستی انجام شده است.
- در انتهای کار میتوانید برای تمیز شدن سطح کار، قلع‌های اضافی را با ابزارهای مناسب بردارید.
فتیله لحیم از چه چیزی ساخته شده است؟
فتیله لحیم ابزاری مصرفی است که از بافته شدن رشته‌های نازک مسی ساخته می‌شود. اگر فتیله لحیم را از نزدیک مشاهده کنید، به وضوح بافت‌های سیم را در آن مشاهده خواهید کرد. این وسیله همچون سیم لحیم، به دور یک قرقره پیچیده شده است. فتیله لحیم یا فتیله قلع پاک کن، انواع مختلفی دارد و در طول و عرض‌های متفاوتی به فروش می‌رسد. برای همین در صورتی که قصد خرید فتیله لحیم را دارید، میتوانید آن را در ضخامت مناسب و اندازه مورد نیاز خریداری نمایید. برای انجام کارهای ظریف و با دقت بالا، بهتر است فتیله لحیم کم عرض را انتخاب کنید. هرچقدر عرض و ضخامت فتیله لحیم کمتر باشد، دقت کارتان بیشتر خواهد شد.
نقش فتیله لحیم در لحیم کاری
فتیله لحیم ابزاری است که قادر است در زمان کوتاهی، تمام قلع‌های موجود بر روی سطح کار را به خود جذب کند. در حقیقت زمانی که کار مونتاژ قطعات بر روی برد الکترونیکی به پایان برسد، میتوانید با استفاده از فتیله قلع پاک کن تمام قلع‌های اضافی سطح را جمع کنید. با حذف قلع‌های اضافی از روی مدار، هم سطح کار تمیزتر شده و هم از آسیب‌دیدگی مدارات چاپی و قطعات جلوگیری خواهد شد. بنابراین میتوان گفت نقش فتیله لحیم در لحیم کاری، همچون قلع کش‌های موجود در بازار است.
چه زمانی میتوان از فتیله لحیم استفاده کرد؟
پس از پایان فرایند لحیم کاری و سفت شدن لحیم در محل، میتوانید به برداشتن قلع‌های اضافی از روی سطح کار بپردازید. نکته‌ای که مهم است این است که فتیله لحیم برای محل‌هایی که از حجم زیادی قلع برخوردار هستند، مناسب نمی‌باشد. برای همین اگر بخشی از برد از قلع زیادی برخوردار بود، بهتر است از انواع دیگر قلع کش استفاده نمایید. قلع کش‌ها در انواع مختلفی موجود هستند. قلع کش پمپی و قلع کش سیمی جزو پرکاربردترین انواع قلع کش محسوب می‌شوند و افراد زیادی از آنها جهت حذف قلع‌های اضافی برد استفاده می‌نمایند. برای همین بهتر است فتیله لحیم و قلع کش پمپی مناسبی را در اختیار داشته باشید تا بتوانید بنا به میزان قلع‌های اضافی روی برد، از یکی از آنها استفاده نمایید.
کاربرد فتیله لحیم – solder wick
فتیله لحیم ابزاری است که برای فرآیند لحیم کاری مورد استفاده قرار می‌گیرد. این وسیله جهت برداشتن قلع‌های اضافی روی مدار و بردهای الکترونیکی استفاده می‌شود. زمانی که میزان قلع مصرفی در فرآیند لحیم کاری زیاد باشد، در انتهای کار با حجم زیادی قلع ریخته شده بر روی مدار مواجه خواهید شد. در این زمان برای حذف این قلع‌ها، میتوان از فتیله لحیم استفاده کرد. پس کاربرد فتیله لحیم در صنعت الکترونیک، پاکسازی مدار از قلع‌های اضافی و تمیز کردن آن است.
روش ساخت فیتیله قلع کش با سیم رشته‌ای
اگر برایتان سوال است که میتوان در منزل با سیم رشته‌ای اقدام به ساخت فیتیله قلع کش کرد یا خیر، باید بگوییم که این کار امکانپذیر است. برای این کار کافیست مراحل زیر را انجام دهید.
- در ابتدا یک سیم برداشته و با استفاده از ابزار، روکش بخشی از آن را جدا کنید.
- سپس رشته‌های سیم را به سه دسته تقسیم کرده و شروع به تاب دادن آنها در هم و به اصطلاح بافتن سیم‌ها نمایید.
- این کار را باید تا بخش انتهایی سیم انجام داده و سپس سیم‌ها را به هم بپیچید.
- پس از آن مقداری روغن فلاکس را روی سطوح سیم بزنید.
- کار ساخت فیتیله قلع کش به پایان رسیده و میتوانید از آن بر روی برد مورد نظر خود استفاده نمایید.
- برای کار با این فیتیله باید آن را روی بخش مورد نظر قرار داده و سپس هویه داغ را روی آن قرار دهید.
- زمانی که بخشی از رشته سیم استفاده شد، میتوانید آن را با سیم چین برش دهید و از مابقی فیتیله ساخته شده خود استفاده نمایید.
مزایا و محدودیت‌های استفاده از فتیله لحیم
فتیله لحیم مزایا و محدودیت‌هایی دارد که در اینجا به آنها اشاره می‌کنیم.
مزایای استفاده از فتیله لحیم کاری
- استفاده از فتیله لحیم بسیار مقرون به صرفه و ارزان است.
- نحوه کار با فتیله لحیم آسان است و میتوان خیلی راحت و سریع از آن بر روی برد استفاده کرد.
- این لوازم در ابعاد و اندازه‌های مختلفی موجود هستند که بسته به کاربرد و میزان قلع باقی مانده بر روی برد، میتوان از اندازه مناسب آن استفاده کرد.
- فتیله لحیم برای پاک کردن و زدودن سطح بردهای الکترونیکی بسیار ایده آل است.
محدودیت‌های استفاده از فتیله لحیم کاری
- فتیله لحیم ابزاری یک بار مصرف بوده و زمانی که بخشی از آن مصرف شود، دیگر کاربردی نمی‌باشد. برای همین با تمام شدن فتیله، باید مجددا برای خرید فتیله لحیم اقدام کرد.
- برخی از افراد در نگه داشتن فتیله لحیم و با گرم شدن سریع آن مشکل دارند. برای همین این مورد نیز یکی از محدودیت‌های فتیله لحیم است.
- پاک کردن قلع در سوراخ‌ها نیز توسط این ابزار کمی دشوار صورت می‌گیرد.
بهترین زمان استفاده از فتیله لحیم
همانطور که اشاره کردیم، فتیله لحیم یک وسیله و ابزار کاربردی است که از آن برای تمیز کردن برد و زدودن قلع‌های اضافی از روی سطح کار استفاده می‌شود. زمانی که قلع‌های باقی مانده روی برد زیاد بوده و یا نیاز به باز کردن اتصال قطعه در برد باشد، میتوان قلع را با هویه ذوب کرده و با فتیله لحیم آن را از روی سطح پاک کرد. پس به طور کلی کاربرد فتیله لحیم، در پاک کردن قلع‌های اضافی و تمیز کردن سطح برد است. در رابطه با بهترین زمان استفاده از فتیله لحیم نیز باید اشاره کرد که زمانی لحیم به خوبی در محل سرد شده و اتصالات شکل گرفته باشد، میتوان از این وسیله استفاده کرد. با این حال به یاد داشته باشید که اگر مقدار قلع‌های روی برد زیاد باشد، بهتر است از انواع قلع کش موجود در بازار استفاده نمایید.
فتیله لحیم بهتر است یا قلع کش؟
هر دو ابزار فتیله لحیم و قلع کش، جهت حذف قلع‌های اضافی از روی مدار به کار برده می‌شوند. با این حال این دو ابزار تفاوت‌هایی با هم دارند و در برخی ویژگی‌ها نسبت به هم برتری دارند. همانطور که گفته شد فتیله لحیم ابزاری مصرفی است که با چسبیدن قلع، آن بخش دیگر قابل استفاده نبوده و دور ریخته می‌شود. برای همین هر زمانی که قرقره فتیله لحیم به انتها برسد، باید برای خرید فتیله لحیم جدید اقدام کرد. از طرفی قلع کش پمپی ابزاری است که در صورت نگهداری صحیح، برای چندین سال قابل استفاده می‌باشد. برای همین اگر به دنبال وسیله مقرون به صرفه هستید، قلع کش‌های پمپی گزینه بهتری برایتان هستند. اما جالب است بدانید که فتیله لحیم از ابزار قلع کش گران‌تر است و با قیمت بالاتری به فروش می‌رسد. دلیل آن هم این است که فتیله لحیم از رشته‌های مسی نازک ساخته می‌شود. خصوصیت فتیله لحیم این است که حاصل کار با استفاده از آن تمیزتر بوده و دقت کار توسط آن بیشتر خواهد بود. برای همین اگر از نظر پرداخت هزینه محدودیتی ندارید، بهتر است پاکسازی برد با فتیله لحیم را نیز امتحان کنید.
روش کار با فتیله لحیم به چه صورت است؟
پس از اینکه لحیم کاری به پایان رسید، میتوانید با کمک فتیله لحیم اقدام به برداشتن قلع‌های اضافی مدار کنید. برای این کار باید در ابتدا هر نقطه‌ای که قلع اضافی وجود دارد، فتیله لحیم را قرار دهید. سپس با نزدیک کردن هویه به آن محل، قلع اضافی را گرم کنید. زمانی که قلع گرم شود، به فتیله لحیم چسبیده و به راحتی از روی برد الکترونیکی پاک خواهد شد. حتی میتوانید فتیله لحیم را روی قلع قرار دهید و هویه را به مدت 1 اثانیه روی آن بگذارید. کار با فتیله لحیم آسان بوده و با چند بار تمرین، میتوان به راحتی قلع‌های اضافی مدار را با آن پاک کرد.
فتیله لحیم را از کجا بخریم؟
برای خرید فتیله لحیم میتوانید از فروشگاه‌های معتبر اقدام به خرید کنید. فروشگاه گیت الکترونیک یکی از فروشگاه‌هایی است که در آن میتوانید انواع ابزار لحیم کاری را با قیمت و کیفیت مناسب خریداری نمایید. در این فروشگاه علاوه بر خرید حضوری، امکان خرید آنلاین و اینترنتی ابزار برای مشتریان فراهم است. برای همین اگر امکان خرید حضوری ندارید، میتوانید برای خرید فتیله لحیم به صورت اینترنتی اقدام کنید. قیمت فتیله لحیم بستگی به طول، ضخامت، برند و جنس آن دارد.
جمع بندی
فتیله لحیم ابزاری مصرفی است که در صنعت لحیم کاری مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ابزار که به شکل رشته سیم‌های نازک مسی است، جهت برداشتن قلع‌های اضافی روی مدار استفاده می‌شود. زمانی که لحیم کاری به اتمام رسید، میتوانید با قرار دادن مقداری از فتیله لحیم روی قلع اضافی و نزدیک کردن هویه به آن، قلع‌های باقیمانده را از روی سطح پاک کنید. با این کار، مدار و برد الکترونیکی از وجود قلع‌های اضافی پاک شده و نتیجه کار تمیزتر و با کیفیت‌تر به نظر خواهد رسید.
سوالات متداول
1. فتیله لحیم ضخیم بهتر است یا نازک؟ این موضوع بستگی به نیازتان دارد. با این حال هر چقدر ضخامت فتیله لحیم کمتر باشد، دقت کار بیشتر می‌شود.
2. در چه شرایطی بهتر است به جای قلع کش از فتیله لحیم استفاده کنیم؟ فتیله لحیم برای برداشتن قلع‌های جزئی مناسب است و برای محل‌هایی که از حجم زیادی قلع برخوردار هستند، مناسب نمی‌باشد.
3.فتیله لحیم چه کاربردی در لحیم کاری دارد؟ با این وسیله میتوانید به حذف قلع‌های اضافی از روی سطح برد و مدار بپردازید.
