بهترین پاک کننده نوک هویه

نوک هویه از مهمترین بخش‌های دستگاه هویه است و باید نسبت به نگهداری و محافظت از آن کوشا بود. از آنجایی که کل فرایند لحیم کاری توسط نوک هویه انجام می‌شود، سالم بودن آن نقش مهمی در کیفیت لحیم کاری خواهد داشت. برای همین باید همواره نسبت به این بخش از دستگاه توجه داشته و از پاک کننده‌ و احیاکننده‌های مناسب برای آن استفاده کرد. به دلیل اهمیت این موضوع در ادامه به بررسی بهترین پاک کننده‌های نوک هویه پرداخته و ویژگی یک تمیزکننده با کیفیت را بیان خواهیم کرد.

آشنایی بیشتر با نوک هویه

همانطور که گفتیم نوک هویه از مهمترین اجزای یک هویه به حساب آمده و نقش مهمی در لحیم کاری دارد. نوک هویه در اندازه‌های مختلف با توان‌های گوناگونی موجود بوده و باید بر اساس نوع پروژه بهترین اندازه و توان آن انتخاب شود. برای مثال جهت لحیم کاری قطعات SMD (به دلیل کوچک بودن قطعات)، باید از نوک هویه‌ی نازک استفاده کرد.

همچنین باید توان نوک هویه برای قطعات SMD پایین باشد تا باعث سوختگی و آسیب به قطعات نشود. بیشتر هویه‌های موجود در بازار از نوک هویه قابل تعویض برخوردارند و نوکشان به راحتی عوض می‌شود. برای همین می‌توان بسته به نوع پروژه نوک هویه را عوض کرده و از یک نوک متناسب با قطعات و برد استفاده کرد. علاوه بر این زمانی که نوک هویه آسیب ببیند، می‌توان به راحتی نوک را عوض کرده و از یک نوک هویه سالم و جدید استفاده کرد.

تعویض نوک هویه کار پیچیده‌ای نیست و به راحتی قابل انجام است. برای این کار باید چند پیچ روی نوک هویه را باز کرده و نوک هویه جدید را جایگزین نوک قدیمی کنید.

با این حال اگر در حفظ نوک هویه کوشا باشید و از پاک کننده‌های مناسب برای رفع لحیم و آلودگی آن استفاده کنید، نوک هویه برای بیش از یک سال قابل استفاده خواهد بود. نوک هویه‌ای که قصد خرید آن را دارید باید نسوز باشد و از توان مناسبی برخوردار باشد. کیفیت نوک هویه باید به گونه‌ای باشد که دچار اکسید نشود و بتواند حرارت را به خوبی به قطعات منتقل کند. در صورتی که جنس نوک هویه خوب نبوده و حرارت مناسب را به قطعات منتقل نکند، لحیم کاری به خوبی انجام نخواهد شد.

برای آشنایی بیشتر با انواع نوک هویه مقاله انواع نوک هویه و کاربرد آنها را مطالعه فرمایید.

نوک هویه از چه ماده‌ای ساخته می‌شود؟

بسیاری از نوک‌های هویه توسط آلیاژ مس ساخته می‌شدند؛ چرا که مس رسانای حرارتی بالایی است و می‌تواند در لحیم کاری به طور موثری عمل نماید. با این حال علیرغم این که مس ماده‌ای مناسب برای این کار است، اما به دلیل واکنش با فلاکس‌های لحیم کاری تمایل زیادی به تجزیه و خوردگی سریع دارد. همچنین در زمان استراحت در بین عملیات لحیم کاری، تمایل به اکسید شدن دارد و به سرعت از بین می‌رود. برای همین بسیاری بر آن شدند تا از ماده‌ای برای ساخت نوک هویه استفاده کنند که به طور قابل ملاحظه‌ای در برابر اکسیداسیون مقاوم بوده و در برابر ساییدگی سخت و مقاوم عمل نماید. برای همین در کنار استفاده از مس، از کمی بریلیم و کبالت نیز در ساخت برخی از نوک‌های هویه استفاده می‌شود. به طوری که در حال حاضر برخی از سازندگان از 97 درصد مس، 2.6 درصد کبالت و 0.4 درصد بریلیم برای این کار استفاده می‌کنند.
اغلب نوک‌های هویه از یک هسته مس جامد، یک لایه آهن، یک صفحه از نیکل و یک لایه کروم برخوردار هستند. در واقع مس ماده اصلی نوک هویه است و به دلیل انتقال حرارتی بالا، بیشترین آلیاژ را به خود اختصاص می‌دهد. لایه کروم به عنوان یک لایه محافظ و لایه آهن به عنوان یک لایه حیاتی عمل می‌نمایند. لایه آهن به طور قابل توجهی بر طول عمر نوک هویه می‌افزاید و برای آن فواید زیادی دارد.

چرا تمیز کردن نوک هویه مهم است؟

تمام فرایند لحیم کاری توسط حرارتی که از بخش نوک هویه منتقل می‌شود، انجام خواهد شد. در واقع نوک هویه باعث شده تا حرارت لازم به قطعات منتقل شده و اتصال و لحیم در محل شکل بگیرد. در نتیجه زمانی که نوک هویه آسیب دیده و یا به خوبی تمیز نباشد، این حرارت به قطعات منتقل نخواهد شد. برای همین است که پاک و تمیز بودن نوک هویه بسیار مهم است و باید به آن توجه زیادی داشت. در بازار ابزارهای زیادی جهت تمیز کردن نوک هویه وجود دارد که هر کدام قیمت‌های خاص خود را دارند. با این حال تجربه ثابت کرده گرانی این ابزارها دلیلی بر کاربردی بودن و کیفیت بالای آنها نخواهد بود.

نوک هویه اکسید شده، اتصالات قوی و قابل اطمینان را غیر ممکن می‌کند؛ چرا که در این شرایط نوک هویه توسط یک لایه اکسید، بقایای شار و ناخالصی‌های مختلف احاطه شده است. وجود این مواد بر روی نوک هویه باعث می‌شوند تا انتقال حرارت از نوک هویه به خوبی صورت نگیرد. اتصالات قوی در لحیم کاری نیاز به نوک هویه گرم شده دارند تا بتوانند یک پل حرارتی را بین اجزا به وجود آورند. بنابراین اگر نوک هویه از اکسید و ناخالصی برخوردار باشد، مانع از انتقال حرارت شده و در عملکرد لحیم کاری مشکل ایجاد می‌کند.

نکات مهم برای تمیز کردن نوک هویه

• قبل از تمیز کردن، اجازه دهید تا هویه به خوبی خنک شود. برای این کار حدود 15 الی 20 دقیقه پس از خاموش شدن هویه صبر کنید و سپس برای تمیز کاری آن اقدام کنید. بهترین زمان برای تمیز کردن نوک هویه، در پایان کار و پس از خنک شدن هویه است.
• پس از آن نوک از یک اسفنج مرطوب استفاده کرده و آن را روی تمام سطوح نوک هویه بکشید. اسفنج‌هایی که برای این کار استفاده می‌کنید، باید عاری از گوگرد باشند و از انواع اسفنج‌های معمولی نباشند.
• سپس برای از بین بردن لکه‌های سطحی و زنگ زدگی، از سیم مخصوص استفاده کنید. با کشیدن سیم بر روی بخش‌های نوک هویه، تمام زنگ زدگی‌ها و لکه‌ها از بین می‌رود. توجه داشته باشید تنها ماده‌ای که در این زمینه خوب عمل می‌کند، سیم فولادی است. بنابراین به دنبال مواد جایگزین مانند سمباده برای این کار نباشید.

چند نکته برای تمیز و سالم نگه داشتن نوک هویه

• برای اینکه نوک هویه در حین کار با لوازم و اشیا برخورد نکند، بهتر است از یک پایه نگهدارنده هویه استفاده کرده و آن را بر روی میز کار و نزدیک خود قرار دهید. این کار باعث شده تا هویه را هر زمانی که نیاز نبود، بر روی پایه قرار داده و مانع از برخورد آن با لبه میز و سایر اشیا شد. در نتیجه از آسیب به نوک هویه و کثیف شدن آن جلوگیری خواهد شد.
• از قرار دادن هویه داغ در نزدیکی اجسام پلاستیکی خودداری کنید؛ چرا که ممکن است هویه با آنها برخورد کرده و پلاستیک جذب نوک آن شود. جذب پلاستیک به نوک هویه باعث آسیب رسانی به آن شده و به احتمال بالا مجبور به تعویض نوک آن خواهید شد.
• برای طولانی شدن عمر نوک هویه سعی کنید از پارچه‌ یا دستمال خیس برای پاک کردن نوک هویه استفاده نکنید. زیرا این موضوع سبب سیاه و کثیف شدن نوک هویه خواهد شد و در کیفیت آن تاثیر خواهد گذاشت.

پاک کننده‌های مناسب برای تمیز کردن نوک هویه

در اینجا قصد داریم تا چند ابزار مهم و معروف را جهت تمیز کردن نوک هویه معرفی نماییم.

• اسفنج نسوز مرطوب

اسفنج از معمولترین ابزارهایی است که برای تمیز کردن نوک هویه استفاده می‌شود. اسفنج‌های موجود در بازار به دو صورت خشک و مرطوب قابل استفاده هستند. برای استفاده از اسفنج نسوز مرطوب، باید مقداری آن را مرطوب کنید و در نزدیکی خود قرار دهید. سپس در حین کار با هویه، هر چند ثانیه یک بار (بسته به پروژه) نوک هویه را بر روی اسفنج بکشید تا آلودگی‌ها و لحیم‌های موجود بر سطح آن از بین برود. برای استفاده از این ابزار باید همواره آن را مرطوب نگه دارید و از خشک شدن آن جلوگیری کنید. این موضوع از ایرادات اسفنج مرطوب بوده و فرد باید به آن توجه داشته باشد. سعی کنید از اسفنج‌های مرطوب برای طولانی مدت استفاده نکنید تا از زنگ‌زدگی آن جلوگیری شود.

• اسفنج نسوز خشک

اسفنج‌ خشک یکی دیگر از ابزارهای پر کاربرد برای پاک کردن نوک هویه است. این ابزار در میان افراد الکترونیک‌کار، از محبوبیت زیادی برخوردار است و بیشتر افراد از آن استفاده می‌نمایند. دلیل آن هم این است که بر خلاف اسفنج مرطوب، کاربری آسانی دارد و می‌توان به راحتی از آن استفاده کرد. اسفنج‌های نسوز خشک، عمر بیشتری دارند و برای استفاده از آنها نیاز به انجام کار خاصی نمی‌باشد. کافیست این اسفنج را در نزدیکی محل کار خود قرار دهید و در زمان لازم نوک هویه را بر روی آن بکشید.

• سمباده‌های نرم و زبر

علاوه بر اسفنج می‌توان از انواع سمباده زبر و نرم برای پاک کردن نوک هویه استفاده کرد. البته عده‌ای معتقدند استفاده همزمان از سمباده و اسفنج برای تمیز کردن نوک هویه بهتر خواهد بود. برای این کار می‌توانید در ابتدا نوک هویه را با سمباده تمیز کنید تا عاری از هرگونه سیم و قلع اضافی شود.

بعد از آن در حین لحیم کاری دائما نوک را با اسفنج‌های نسوز تمیز کنید. سمباده‌های موجود در بازار به دو صورت نرم و زبر موجود هستند که نوع نرم آن برای زمانی مناسب است که سیم‌های زیادی به نوک آن نچسبیده باشد. زمانی که سیم‌های چسبیده به نوک هویه زیاد بوده و به سختی از روی آن پاک شوند، می‌توان از سمباده زیر استفاده کرد.

• سیم پاک کننده

پاک کننده‌های سیمی معمولا به شکل سیم ظرفشویی هستند و برخی افراد برای تمیز کردن نوک هویه از آنها استفاده می‌کنند. سیم‌های پاک کننده مخصوص در بازار، تنها برای این کار مناسب هستند. اما برخی از افراد به جای تهیه آنها، از سیم‌های ظرفشویی معمولی استفاده می‌کنند که این کار برای سلامتی نوک هویه مضر بوده و باعث آسیب‌رسانی به آن خواهد شد. در نتیجه اگر قصد خرید سیم پاک کننده نوک هویه را دارید حتما آن را از مراکز معتبر خریداری کرده و از کیفیت آن آگاهی داشته باشید.

چگونه نوک هویه را تمیز کنیم؟

از آنجایی که تمیزی و سالم بودن نوک هویه مسئله بسیار مهمی است، باید با نحوه تمیز کردن نوک هویه به خوبی آشنا بود. در صورتی که نوک هویه را به درستی تمیز نکنید و از لوازم غیر استاندارد جهت این کار استفاده نمایید، بیشتر باعث آسیب‌دیدگی نوک هویه خواهید شد. بنابراین پیش از انجام این کار، ابزارهای لازم را آماده نمایید و با توجه به موارد اصولی، به تمیز کردن نوک هویه بپردازید. در ادامه به نحوه تمیز کردن نوک هویه با ابزارهای مختلف اشاره خواهیم داشت.

نحوه پاک کردن نوک هویه با ابزارهای مختلف

• تمیز کردن نوک هویه با احیا کننده نوک هویه

یکی از ابزارهای مناسب برای پاک کردن نوک هویه، احیا کننده نوک هویه است. برای استفاده از این ابزار، نوک هویه داغ را خیلی سریع وارد احیاکننده کنید و آن را خارج نمایید. این کار را چندین بار انجام دهید تا تمام بخش‌های نوک هویه به احیاکننده آغشته شود.

• پاک کردن نوک هویه با سیم مخصوص

سیم‌های پاک کننده ابزار دیگری برای تمیز کردن نوک هویه هستند. برای استفاده از این وسیله کافیست نوک هویه را چند بار درون سیم‌ها وارد کنید تا مواد اضافی موجود بر روی نوک به خوبی پاک شود.

• پاک کردن نوک هویه با سمباده

سمباده زبر جهت پاک کردن نوک هویه گزینه مناسبی است. البته برخی افراد معتقدند استفاده زیاد از سمباده به مرور زمان، سبب آسیب به نوک خواهد شد. بنابراین سعی کنید از سمباده تنها در مواقع ضروری استفاده کنید و پاک کردن نوک هویه را با سایر پاک کننده‌ها انجام دهید. برای استفاده از این ابزار، نوک هویه را روی سمباده بکشید تا مواد اضافی از روی آن به خوبی پاک شوند. این کار را با دقت زیادی انجام دهید و تمام بخش‌های نوک را به خوبی روی سمباده بکشید.

• استفاده از اسفنج نسوز مرطوب

برای استفاده از اسفنج ابتدا آن را درون ظرفی قرار دهید و مقداری آب روی آن بریزید. سپس آب اضافی اسفنج را بکشید و آن را در نزدیکی محل کار خود قرار دهید. توجه داشته باشید اسفنج نباید حاوی آب اضافی باشد؛ چرا که باعث آسیب و شوک به نوک هویه می‌شود. برای همین در صورت نیاز از یک دستمال برای گرفتن آب اضافی اسفنج نسوز استفاده نمایید. پس از آن می‌توانید با خیال راحت از اسفنج مرطوب نسوز برای پاک کردن نوک هویه استفاده کنید.

نکاتی برای افزایش طول عمر نوک هویه

• حفظ دمای مطلوب و ثابت نگه داشتن دمای نوک هویه، باعث می‌شود تا طول عمر آن تا حد زیادی افزایش پیدا کند. استفاده از دماهای بیش از حد، عمر نوک را کاهش می‌دهد و می‌تواند منجر به خرابی کامل آن شود.
• برای لحیم کاری از لحیم با کیفیت استفاده کنید. این کار علاوه بر لحیم کاری تمیز و با کیفیت، موجب افزایش طول عمر نوک هویه می‌شود.
• نوک هویه را همواره تمیز نگه دارید و از ابزارهای مناسب برای این کار استفاده نمایید.
• از قلع اندود کردن نوک هویه غافل نشوید و از این روش برای سالم نگه داشتن آن استفاده نمایید.

احیا کننده نوک هویه چیست؟

از آنجایی که نوک هویه جزو بخش‌های آسیب‌پذیر دستگاه است، باید پس از هر بار لحیم کاری مورد تمیزکاری و احیا قرار بگیرد. اگر بعد از لحیم کاری قلع‌های اضافی بر روی نوک هویه پاک نشوند، قلع‌ها رسوب کرده و باعث اکسید می‌شوند. در نتیجه نوک هویه سیاه شده و پس از مدتی مجبور به تعویض آن خواهید بود. استفاده از احیاکننده برای نوک هویه سبب ترمیم نوک شده و حرارت را به خوبی همچون قبل منتقل خواهد کرد. بیشتر احیاکننده‌های نوک هویه، به صورت ژله‌ای و بدون سرب وارد بازار می‌شوند.

زمانی که از این ماده برای نوک هویه استفاده می‌شود، یک لایه جدید بر روی آن اضافه شده و نوک به شکل ترمیم شده در خواهد آمد. در واقع زمانی که نوک هویه را داخل یک احیاکننده قرار دهید، با ایجاد لایه جدید خوردگی‌های نوک هویه از بین رفته و آن بخش مقاومتر خواهد شد. پیشنهاد ما این است در کنار استفاده از پاک کننده نوک هویه، از یک احیاکننده مناسب نیز استفاده کنید تا عمر نوک هویه بیشتر شود. با استفاده از احیاکننده و پاک کننده نوک هویه دیگری نیازی به تعویض نوک هویه نبوده و در هزینه‌هایتان صرفه‌جویی زیادی خواهد شد.

جمع بندی

همانطور که در متن اشاره کردیم نوک هویه (soldering tip) از مهمترین بخش‌های دستگاه بوده و تمام فرایند لحیم کاری توسط این بخش شکل می‌گیرد. زمانی که هویه را به برق متصل می‌کنید، نوک هویه داغ شده و حرارت لازم جهت لحیم قطعات را به دست خواهد آورد. در نتیجه می‌توان گفت تمام فرایند لحیم کاری با استفاده از هویه شکل گرفته و کیفیت لحیم وابسته به سالم بودن نوک هویه است. در صورتی که نوک هویه دچار مشکل شده و بر روی آن لحیم و آلودگی وجود داشته باشد، لحیم کاری به شکل خوبی انجام نخواهد شد.

برای همین نیاز است تا با استفاده از بهترین پاک کننده نوک هویه، مواد اضافی را از روی آن برطرف کرد. پاک کننده‌های نوک هویه به شکل اسفنج مرطوب، اسفنج خشک، سیم و سمباده موجود هستند و افراد می‌توانند جهت تمیز کردن نوک هویه از آنها استفاده کنند. در کنار این مواد می‌توان از روغن لحیم نیز برای پاک کردن نوک هویه و قلع‌های باقیمانده بر روی آن استفاده کرد.

سوالات متدوال

1. آیا میتوان نوک هویه را با سمباده پاک کرد؟

سمباده تنها باید در مواقع ضروری استفاده شود. چرا که در دراز مدت میتواند سبب آسیب به نوک هویه شود.

2. چرا باید به قلع اندود کردن نوک هویه پرداخت؟

قلع اندود کردن نوک هویه مزایای زیادی برای آن دارد. برای مثال از سیاه شدن نوک هویه جدید جلوگیری کرده و نقش موثری در سالم ماندن آن ایفا می‌کند.

3. احیا کننده چه تاثیری روی نوک هویه دارد؟

استفاده از احیا کننده برای نوک هویه سبب ترمیم نوک شده و حرارت را همچون قبل به خوبی منتقل می‌نماید.