با اینکه لحیم کاری فرآیند ساده‌ای به نظر می‌رسد، اما برای رسیدن به یک اتصال خوب باید به موارد زیادی توجه کرده تا از بروز بسیاری از مشکلات جلوگیری شود. یکی از مشکلاتی که برخی از افراد ممکن است هنگام لحیم کاری با آن روبرو شوند، لحیم سرد است. لحیم سرد که به لحیم مرده هم معروف است، باعث می‌شود تا کار به شکل غیر حرفه‌ای انجام شود و خیلی زود لحیم شکل گرفته ترک بخورد. اما لحیم سرد در عمل چیست و چرا این اتفاق گاهی اوقات رخ می‌دهد؟ در صورتی که شما هم نسبت به لحیم سرد و دلایل آن اطلاعی ندارید و دوست دارید از ایجاد آن جلوگیری نمایید، بهتر است به ادامه مطلب توجه داشته باشید.
لحیم سرد چه زمانی اتفاق می‌افتد؟
لحیم سرد زمانی اتفاق می‌افتد که لحیم به طور کامل در محل مورد نظر ذوب نشده باشد. این هم به خاطر گرمای ناکافی بوده است که نتیجه آن ایجاد مفاصلی سرد با ظاهری سفت، خشن و ناهموار می‌باشد. زمانی که لحیم کاران در حین کار به اصول صحیح لحیم کاری توجهی نداشته باشند، منجر به ایجاد لحیم سرد و مرده می‌شوند و یک اتصال نامطمئن را ایجاد می‌نمایند. این اتصال به شدت مستعد ترک خوردگی و خرابی بوده و کیفیت لازم را ندارد. برای همین باید مجددا برای ترمیم این اتصال اقدام کرده تا بتوان به یک اتصال خوب و با کیفیت دست پیدا کرد.
اتصال لحیم سرد یا مرده، به طور نامناسبی تشکیل شده و مشکلات زیادی را در برد الکترونیکی ایجاد می‌کند. این اتصالات ظاهری خشن و نامناسب دارند و مقاومت الکتریکی اتصالات لحیم کاری را افزایش می‌دهند. این موضوع باعث می‌شود تا قابلیت اطمینان نسبت به اتصالات لحیم کاری کاهش پیدا کند. بنابراین در صورتی که لحیم سرد در محل شکل گیرد، باید به لحیم مجدد آن پرداخته شود. برای این کار هم باید مجددا به گرم کردن لحیم پرداخت تا این بار به یک لحیم کاملا ذوب شده و با کیفیت دست پیدا کرد. با این که ترمیم و برطرف کردن اتصال سرد کار ساده‌ای به نظر می‌رسد، اما این کار به کمی زمان نیاز دارد و ممکن است حتی سبب خرابی محصول و نارضایتی مشتری شود. برای همین است که افراد لحیم کار باید به موارد مهم در این زمینه توجه داشته باشند تا بتوانند از ایجاد لحیم سرد جلوگیری نمایند.
چه عواملی سبب ایجاد لحیم سرد می‌شوند؟
در رابطه با دلایل ایجاد لحیم سرد، میتوان دو عامل مهم را در نظر گرفت. این عوامل عبارتند از:
-
گرم نشدن کامل لحیم
یکی از دلایل بسیار مهم در ایجاد لحیم سرد، ذوب نامناسب لحیم است. ذوب نشدن کامل لحیم میتواند عوامل مختلفی داشته باشد. برای مثال کیفیت پایین سیم لحیم، توان نامناسب هویه، زود برداشتن هویه از روی محل اتصال و غیره از جمله عوامل مهم در این زمینه است. از این رو باید به استفاده از هویه با وات مناسب و همچنین سیم لحیم با کیفیت توجه داشته باشید. برای خرید هویه در وات‌های مختلف و همچنین سیم لحیم با کیفیت، میتوانید از فروشگاه گیت الکترونیک اقدام نمایید.
-
ارتعاش در هنگام خنک شدن لحیم
از دیگر عوامل لحیم سرد، باید به اختلالاتی چون ارتعاش در هنگام خنک شدن لحیم اشاره کرد. زمانی که لحیم در محل اتصال ذوب می‌شود، باید به آن زمان کافی داده شود تا به خوبی در محل سفت و محکم شود. حال اگر در این شرایط برد تکان داده شده و یا به سطح کار ضربه‌ای وارد شود، ممکن است لحیم به خوبی سفت نشود. همین سبب ایجاد لحیم سرد شده و اتصال مورد نظر را ایجاد نمی‌کند.
-
جفت نبودن درست اجزا
اگر اجزای برد به خوبی در محل جفت و جور نشده باشند، میتواند باعث بروز لحیم سرد شود. برای همین بهترین کار این است که از جفت بودن اجزای برد به خوبی مطمئن شده و سپس کار بر روی برد را شروع کرد.
-
کثیف بودن سطح کار
یکی از مواردی که برای رسیدن به یک اتصال امن و مطمئن نیاز است، تمیز بودن سطح کار پیش از شروع به لحیم کاری است. افرادی که این کار می‌پردازند، از اهمیت این موضوع و تمیز بودن سطح کار مطلع هستند. چرا که وجود هرگونه اکسایش، لایه اکسید و گرد و غبار در محل اتصال، میتواند روی نحوه اتصال تاثیر بگذارد و موجب عدم اتصال قوی و با کیفیت شود. از این رو مهم است که پیش از شروع به کار، به تمیز کردن سطح لحیم کاری پرداخته و آن را از وجود هرگونه مانع اضافی پاک کرد. در بازار موادی وجود دارند که از آنها میتوان برای این امر استفاده کرد. در ادامه به بررسی این مواد و همچنین سایر نکاتی که میتواند از ایجاد اکسایش در سطح کار جلوگیری کنند، اشاره می‌کنیم.
مواد لازم برای تمیزکاری سطوح جهت جلوگیری از لحیم سرد
همانطور که اشاره کردیم برای جلوگیری از لحیم سرد، باید پیش از کار سطح را کاملا تمیز کرد. این باعث می‌شود تا احتمال رسیدن به لحیم با کیفیت افزایش پیدا کند. حال چه موادی برای این کار مناسب هستند؟
-
فلاکس
روغن یا خمیر فلکس (فلاکس) یکی از مواد بسیار کاربردی در این زمینه است. افراد از این ماده که به شکل‌های مایع یا خمیری موجود است، بر روی سطح کار استفاده می‌کنند تا سبب تمیز شدن سطح و جلوگیری از اکسیداسیون شوند. با به کارگیری درست روغن فلکس بر روی سطوح، دیگر شاهد اتصالات سرد و عدم چسبندگی قطعات نبوده و لحیم با کیفیتی را شاهد خواهیم بود.
-
روغن لحیم
روغن لحیم نیز یکی دیگر از مواد موثر جهت تمیزکاری سطوح است. از این روغن هم میتوان پیش از شروع به لحیم کاری استفاده کرده و با استفاده از آن مانع از ایجاد اکسیداسیون شد. روغن لحیم از ایجاد اتصالات الکترونیکی ضعیف و لحیم سرد جلوگیری می‌کند و لحیمی با کیفیت را ایجاد می‌نماید.
برای استفاده از فلاکس یا روغن لحیم، باید مقداری از آن را پیش از شروع کار بر روی سطح مورد نظر قرار دهید. با قرار گرفتن روغن بر روی سطح، تمام آلودگی‌ها در آن حل شده و با نزدیک شدن هویه به محل اتصال به کنار می‌روند. این باعث می‌شود تا محل اتصال از وجود هر آلودگی و ماده زائدی پاک شود و لحیم خوب و مستحکمی شکل بگیرد. هر دوی این مواد باعث افزایش رطوبت برد می‌شوند و مانع از ایجاد گوی‌های لحیم می‌شوند. با این حال اگر در انتخاب روغن فلکس و لحیم شک دارید، بهتر است به مقاله “تفاوت روغن لحیم با روغن فلکس” رجوع کنید.
نحوه تشخیص لحیم سرد
اگر برایتان سوال است که چگونه میتوان لحیم سرد را تشخیص داد؟ باید اشاره شود که به صورت بصری و با استفاده از یک ذره بین میتوان این اتصال را بررسی کرد. لحیم سرد معمولا به شکل کدر، مایل به سفید و محدب شکل می‌باشد. این اتصالات نسبت به اتصالات با کیفیت بسیار متفاوت هستند. همچنین سطح این اتصالات ناصاف و ناهموار بوده و به راحتی این موارد در آن به چشم می‌خورد. از این رو با توجه به این موارد میتوانید لحیم سرد و مرده را تشخیص دهید و برای ترمیم آن اقدام نمایید.
علاوه بر بررسی چشمی، میتوانید از مولتی متر هم برای تشخیص لحیم سرد استفاده کنید. یکی از اثرات اتصال لحیم سرد، افزایش مقاومت است. از این رو میتوان از یک مولتی متر برای آزمایش مقاومت استفاده کرده و به نوع اتصال ایجاد شده پی برد.
نحوه رفع مشکل لحیم سرد و مرده
برای رفع کردن لحیم سرد و مرده، باید موارد زیر را در نظر داشته باشید:
- دمای کار باید بیش از نقطه ذوب آلیاژ لحیم کاری تنظیم شود.
- تمام منابعی که میتواند ایجاد لرزش کنند و سبب پخش ناهموار لحیم شوند را شناسایی کرده و از محل دور کنید.
- برای ترمیم لحیم سرد، از خمیر لحیم با کیفیت استفاده کنید.
چند نکته مهم برای جلوگیری از اکسایش و لحیم سرد
برای رسیدن به لحیم باکیفیت و مستحکم، به نکات زیر توجه داشته باشید:
- حتما پیش از شروع به کار، از روغن لحیم یا فلکس برای تمیز کردن سطح کار استفاده کنید. با این کار هرگونه کثیفی و گرد و غبار از روی سطوح پاک شده و به یک سطح کاملا تمیز می‌رسید.
- برای لحیم کاری حتما از یک هویه مناسب استفاده کنید. هویه باید از وات مناسبی برخوردار باشد و متناسب با نوع پروژه در نظر گرفته شود. همچنین باید از یک سیم لحیم خوب هم در کنار هویه استفاده نمایید.
- زمانی که لحیم کاری به پایان رسیده و قطعه و برد به خوبی خنک شد، بهتر است محل لحیم کاری را مورد شستشو قرار دهید.
جمع بندی
یکی از مشکلات رایج در لحیم کاری، لحیم سرد است که در این مطلب به بررسی آن پرداختیم. لحیم سرد، یک لحیم با اتصال نامطمئن و بی کیفیت است و عمدتا به خاطر عدم ذوب کامل لحیم ایجاد می‌شود. از این رو باید به ذوب کامل لحیم دقت کرده و برای جلوگیری از آن حتما از سیم لحیم با کیفیت و هویه وات مناسب استفاده شود. علاوه بر این از تمیزکاری سطوح پیش از شروع به کار غافل نشوید و به تمام موارد اشاره شده در متن هم توجه داشته باشید.
