تفاوت روغن لحیم با روغن فلکس

روغن لحیم و روغن فلکس از پرمصرفترین مواد صنعت الکترونیک هستند. افرادی که در این حیطه مشغول به فعالیت باشند، با این مواد آشنایی داشته و معمولا یکی از آنها را برای لحیم کاری به کار می‌گیرند. هر کدام از این روغن‌ها خصوصیات خاص خود را دارند که در ادامه به طور مجزا به هر یک اشاره خواهیم داشت. با آگاهی از خصوصیات روغن لحیم و روغن فلاکس، می‌توانید گزینه بهتر را برای پروژه خود خریداری کنید. از این روغن‌ها بیشتر برای لحیم کاری بر روی بردهای ال‌ای‌دی، برد موبایل، برد SMD و موارد دیگر استفاده می‌شود.

آشنایی با روغن فلکس

روغن Flux یا خمیر فلکس، ماده‌ای است که از آن برای تمیز کردن سطح برد و جلوگیری از اکسیداسیون استفاده می‌شود. فلکس به صورت مایع یا خمیری شکل موجود بوده که این دو از نظر خاصیت و کاربرد تفاوتی با هم ندارند. روغن فلکس مایعی بی‌رنگ بوده و بیشتر شبیه آب است. زمانی که از روغن فلکس بر روی سطح مورد نظر استفاده کنید، دیگر شاهد اتصال سرد و عدم چسبندگی قطعات به یکدیگر نخواهید بود. پس می‌توان گفت روغن فلکس نقش مهمی در لحیم کاری داشته و باعث ایجاد یک لحیم با کیفیت می‌شود. روغن فلکس انواع مختلفی دارد که در ادامه به مهمترین آنها اشاره خواهیم داشت:

• روغن فلکس استیل برای استفاده در لحیم کاری سطوح و قطعات استیل
• روغن فکلس آلومینیوم برای استفاده در لحیم کاری سطوح و قطعات آلومینیومی
• روغن فلکس صنعتی (FS) برای استفاده در وان قلع
• روغن فلکس زد (Z) برای لحیم کاری بدلیجات
• روغن فلکس ماد (FM) برای استفاده در بردهای الکتریکی

آشنایی با روغن لحیم و نقش آن در لحیم کاری

 

 

روغن لحیم ماده‌ای است که از آن نیز برای جلوگیری از اکسیداسیون لحیم استفاده می‌شود. این روغن از اتصالات الکترونیکی ضعیف جلوگیری کرده و باعث ایجاد لحیم کاری با کیفیتی می‌شود. از آنجایی که بیشتر اتصالات ضعیف و لحیم سرد به خاطر آلوده بودن سطح رخ می‌دهند، استفاده از این ماده از بروز این موارد جلوگیری خواهد کرد. در حقیقت با به کارگیری روغن لحیم می‌توان سطح مدار را از آلودگی زدوده و مانع از بروز اکسیداسیون در آن منطقه شد. اگر قصد استفاده از روغن لحیم را دارید، حتما پیش از شروع به کار مقداری از آن را بر روی سطح مورد نظر قرار دهید. روغن لحیم با قرار گرفتن بر روی محل اتصال، آلودگی‌های آن منطقه را در خود حل خواهد کرد. پس از آن زمانی که هویه را به محل اتصال نزدیک کنیم، روغن لحیم کنار رفته و محل از هرگونه آلودگی و مواد زائد پاک خواهد شد. این امر باعث ایجاد لحیم کاری با کیفیتی شده و استحکام زیادی را در آن منطقه فراهم خواهد کرد.

روغن فلکسی با روغن لحیم چه فرقی دارد؟

حال که با روغن لحیم و روغن فلکسی به طور جداگانه آشنا شدید، بهتر است به تفاوت میان آنها پی ببرید. همانطور که گفته شد هر دوی این روغن‌ها برای جلوگیری از اکسیداسیون و تمیز کردن سطوح برد استفاده می‌شوند. این روغن‌ها رطوبت برد را افزایش داده و از بروز گوی‌های گرد لحیم بر روی برد جلوگیری می‌کنند. با این حال تفاوت‌هایی میان روغن لحیم و روغن فلکسی وجود دارد که باعث می‌شود برخی از افراد یکی از این دو را بر دیگری ترجیح دهند. در ادامه به تفاوت میان این دو ماده پرداخته و مزیت هر کدام را نسبت به دیگری بیان خواهیم کرد. پیش از هر چیزی به این نکته توجه داشته باشید که از روغن لحیم برای تعویض کاری بردهای الکترونیکی و مونتاژ نباید استفاده کرد؛ دلیل آن هم این است که روغن لحیم باعث ایجاد اتصال کوتاه در مدار خواهد شد.

• تفاوت روغن لحیم و روغن فلکسی از نظر کیفیت

 

 

زمانی که از روغن فلکسی به جای روغن لحیم استفاده کنید، نتیجه کار بهتر خواهد شد. روغن فلکسی از روی سطوح با هر حلالی پاک شده و اثری از خود به جای نمی‌گذارد. اما از آنجایی که روغن لحیم در برابر پاک کننده‌ها مقاومتر است، به سختی از روی برد پاک شده و ممکن است رد آن بر روی مدار بماند. همین امر سبب شده تا مدار کمی از نظر ظاهری دچار مشکل شود. علاوه بر این، روغن فلکس از آسیب‌دیدگی قطعات جلوگیری کرده و از نوک هویه و سوختن قطعات برد پیشگیری می‌کند.

• تفاوت روغن لحیم و روغن فلکسی از نظر نقطه ذوب

نقطه ذوب خمیر فلکسی از نقطه ذوب روغن لحیم بیشتر است. در نتیجه برای ذوب شدن آن به انرژی و گرمای بیشتری احتیاج خواهد بود. البته از آنجایی که روند ذوب شدن روغن فلکسی به آرامی صورت می‌گیرد، سبب ایجاد ظرافت در نتیجه کار خواهد شد. یکی دیگر از خصوصیات روغن Flux این است که دما و حرارت را به طور یکنواختی بر روی کل سطح پخش کرده و مانع از سوختن قطعات می‌شود.

• تفاوت روغن لحیم و روغن فلکسی از نظر قیمت

 

در حال حاضر با مقایسه قیمت روغن‌های لحیم و روغن‌های فلاکس موجود در بازار، می‌توان گفت روغن فلاکس از قیمت پایینتری نسبت به روغن لحیم برخوردار است.

• تفاوت روغن لحیم و روغن فلکسی از نظر مضر بودن دود

هر دوی این روغن‌ها در زمان اعمال حرارت و گرما، از خود دودی تولید می‌کنند که مضر است. گازهای سمی متصاعد شده از روغن لحیم و فلاکس برای سلامتی انسان مضر بوده و بهتر است با به کارگیری تمهیداتی، از تنفس آنها خودداری کرد. با بررسی‌های صورت گرفته مشخص شده دودی که از روغن فلکسی تولید می‌شود، از ضرر کمتری نسبت به دود روغن لحیم برخوردار است. با این حال بهتر است هنگام استفاده از هر کدام از این مواد، از ماسک استفاده کرده و محیط را به یک دستگاه تهویه مناسب تجهیز کنید.

• تفاوت روغن لحیم و روغن فلکسی از نظر کاربرد

از آنجایی که روغن فلکس انواع زیادی دارد، از آن در بسیاری از صنایع می‌توان استفاده کرد. همین امر سبب شده تا افراد بیشتر به خرید روغن فلاکس روی بیاورند و برای کارهای ترمیم و اتصال مجدد، به سراغ روغن لحیم بروند.

• تفاوت روغن لحیم و روغن فلکس از نظر سرعت کار

 

 

یکی دیگر از تفاوت‌های میان این دو ماده، در سرعت اتصال است. از آنجایی که کیفیت روغن فلکس بیشتر از روغن لحیم است، اتصال قطعات با آن زودتر انجام خواهد شد. برای همین اگر در لحیم کاری سرعت کار برایتان مهم است، بهتر است به سراغ روغن فلاکس بروید.

• تفاوت روغن لحیم و روغن فلکس از نظر آسیب‌رسانی

همانطور که گفته شد روغن فلکس با پخش سرتاسری گرما مانع از آسیب دیدن قطعات می‌شود. همچنین استفاده از این ماده برای تمیز کردن نوک هویه مناسبتر است؛ چرا که ممکن است روغن لحیم باعث اکسید شدن مواد روی نوک هویه شده و به آن آسیب برساند. پس اگر قصد تمیز کردن نوک هویه را داشتید، بهتر است از میان این دو ماده به سراغ روغن فلاکس بروید.

نحوه استفاده از روغن لحیم یا فلکس به چه صورت است؟

زمان استفاده از این روغن‌ها، پیش از شروع فرایند لحیم کاری است. برای این کار باید قبل از لحیم کاری محل اتصال خود را به مقداری از روغن لحیم (فلکس) آغشته کنید. زمانی که هویه را به محل اتصال و روغن نزدیک کنید، روغن مواد زائد و گرد و غبار روی سطح را در خود حل خواهد کرد. این امر سبب شده تا محیط از هرگونه آلودگی پاک شود و از بروز اکسید در محل جلوگیری شود.

در صورتی که در ابتدای کار فراموش کردید از روغن لحیم استفاده کنید، به هیچ وجه در حین کار برای این کار اقدام نکنید؛ زیرا استفاده از روغن لحیم (فلکس) در حین لحیم کاری باعث شده تا از ذوب شدن قلع جلوگیری شود و لحیم کاری به خوبی صورت نگیرد. با به کارگیری روغن لحیم یا فلکس در محل اتصال، رطوبت منطقه افزایش پیدا کرده و با حفظ گرما، لحیم به شکل خوبی انجام خواهد شد. برای خرید روغن لحیم یا فلکس از مراکز معتبر اقدام کرده و روغنی که از کیفیت بالایی برخوردار است را خریداری کنید. روغن خوب روغنی است که پس از اعمال گرما و حرارت، قدرت خوبی به خوبی پخش شده و تمام مواد زائد را در خود حل کند.

نقش روغن فلاکس در مونتاژ PCB

 

 

برای مونتاژهای صنعتی و حساس، از دستگاه‌های مونتاژ PCB استفاده می‌شود. این دستگاه‌ها بر اساس نوع عملکرد متفاوت هستند و با یکدیگر تفاوت دارند. بسته به نوع عملکرد دستگاه PCB، قطعات معمولی و قطعات SMD تحت شرایط خاصی داخل خشاب مونتاژ قرار می‌گیرند. از طرفی بردها نیز در شرایط خاصی وارد دستگاه می‌شوند. در این فرایند آلاینده‌های سطحی نظیر اکسیدها، چربی، گرد و غبار و هر نوع مانع دیگری سبب کاهش کیفیت و آسیب به مدار می‌شود. وجود این آلاینده‌ها یکی از چالش‌های مهم برای دستگاه‌های PCB است که باید مورد توجه قرار بگیرند. در صورت وجود هر یک از این آلاینده‌ها، ممکن است یکی از سخت افزارهای دستگاه دچار آسیب‌پذیری و عیب و ایراداتی شود. برای همین است که در این شرایط از روغن فلاکس یا فلکس برای حفاظت شیمیایی از آلاینده‌ها استفاده می‌شود.

انواع روغن فلاکس

روغن فلکس انواع مختلفی دارد و بر اساس نوع ترکیبات به کار رفته، در انواع گوناگونی موجود است. با این حال روغن فلاکس از هر نوعی که باشد، حذف و برداشت اکسیداسیون توسط آن به خوبی صورت می‌گیرد. در زیر به انواع مهم روغن فلاکس اشاره می‌کنیم.

• فلاکس آلومینیوم: برای از بین بردن اکسیداسیون بر روی آلیاژهای آلومینیومی
• فلاکس استیل: مخصوص لحیم کاری استیل (این فلاکس بسیار پرقدرت و حساس می‌باشد)
• فلاکس صنعتی مناسب برای استفاده در وان‌های قلع با کد FS
• فلاکس مناسب برای لحیم کاری زیورالات و بدلیجات با کد FZ
• فلاکس مخصوص بردهای الکترونیکی بدون نیاز به شستشو با کد FM

پاک کردن فلاکس‌ها از روی برد الکترونیک

 

 

یکی از خصوصیات فلاکس‌ها این است که پس از انجام کار، نیاز به تمیزکاری از روی برد و مدار دارند. برخی از فلاکس‌ها خورنده هستند و باقیمانده آنها بر روی برد ممکن است به فعالیت خود ادامه بدهد و پس از مدت طولانی به برد آسیب وارد کند. برای همین فلاکس‌ها از نظر نوع تمیز کردن به دسته‌های زیر تقسیم می‌شوند:

• فلاکس بر پایه رزین (Rosin Based): این دسته از فلاکس‌ها باید با حلال‌های شیمیایی خاصی مورد تمیزکاری قرار بگیرند. حلال‌های شیمیایی حاوی فلوئورکربن‌ها گزینه خوبی برای پاک کردن این نوع از فلکس‌ها هستند.
• فلاکس محلول در آب (Water Soluble): برای فلاکس‌های محلول در آب، مواد پاک کننده زیادی وجود دارد. موادی چون آب دیونیزه و مواد شوینده ملایم از جمله مواد مناسب برای تمیزکاری فلاکس‌های محلول در آب هستند.
• فلاکس‌های بدون نیاز به تمیزکاری (No-Clean): همانطور که از نام این فلاکس‌ها مشخص است، No-Cleanها نیاز به تمیزکاری کمی دارند یا اصلا تمیز نمی‌شوند. با این حال فلاکس‌های بدون نیاز به تمیزکاری می‌توانند اثر چسبندگی پوشش‌های منسجم را کاهش دهند. بنابراین بهتر است برای آنها نیز از روش‌هایی برای پاک کردن استفاده شود.

برای تمیزکاری نوک هویه، روغن لحیم بهتر است یا فلکسی؟

 

 

برای اینکه نوک هویه را به خوبی تمیز کنید، بهتر است از روغن فلاکس استفاده کنید؛ چرا که این روغن تمام کثیفی‌ها را از بین می‌برد و نوک را به خوبی تمیز می‌نماید. در صورتی که از روغن لحیم برای تمیز کردن نوک هویه استفاده کنید، ممکن است مواد روی آن اکسید شوند و باعث صدمه و آسیب‌دیدگی به نوک شوند. از این رو یکی از تفاوت‌های میان روغن لحیم و فلکسی در کاربردشان برای تمیزکاری نوک هویه است.

جمع بندی

در این مقاله به طور کامل به بررسی روغن لحیم و روغن فلکس پرداخته و تفاوتهایشان را شرح دادیم. همانطور که گفته شد هر دوی این مواد برای جلوگیری از اکسیداسیون در حین لحیم کاری و تمیز کردن سطح برد به کار برده می‌شوند. به کارگیری این مواد باعث شده تا کیفیت لحیم کاری بیشتر شده و اتصال به خوبی برقرار شود. حال اگر در انتخاب بین روغن لحیم و روغن فلکس دچار تردید هستید، بهتر است به نوع کار و بودجه خود توجه کنید. روغن فلکس قیمت پایینتری نسبت به روغن لحیم داشته و در عین حال باعث ایجاد اتصال قوی‌تر و تمیزتری می‌شود. این روغن عملکرد خوبی در پاک کردن سطوح و نوک هویه دارد و از این حیث نسبت به روغن لحیم مزیت دارد. از آنجایی که این ماده به صورت مایع و جامد موجود است، در صنایع مختلفی از آن استفاده می‌شود. پیشنهاد می‌کنیم برای لحیم کاری قطعاتی چون زیورالات و لحیم کاری قطعات بردهای SMD به سراغ روغن فلکس بروید. این روغن خواص زیادی دارد و استفاده از آن بسیار آسان است.

 

سوالات متداول

 

1- آیا میتوان از روغن لحیم به جای فلاکس استفاده کرد؟

بله. هر دوی این مواد از عملکرد مشابهی برخوردار هستند و به یک منظور مورد استفاده قرار میگیرند.

 

2- اثر روغن لحیم راحت تر از روی برد پاک میشود یا فلاکس؟

فلاکس به راحتی از روی هر سطحی با هر حلالی پاک میشود. اما روغن لحیم سخت‌تر از روی برد پاک میشود.

 

3- برای حفاظت از قطعات روغن لحیم بهتر است یا فلاکس؟

به دلیل اینکه فلاکس سبب پخش دما و حرارت به طور یکنواخت‌تری میشود، مانع از سوختن قطعات میگردد.