آلومینیوم جزو آلیاژهای بسیار پرکاربرد است و از آن در صنایع گوناگونی استفاده میشود. با این حال این آلیاژ خصوصیاتی دارد که موجب پرچالش شدن عملیات لحیم کاری شده است. در واقع لحیم کاری آلومینیوم نسبت به برخی از آلیاژهای دیگر، با سختی بیشتری همراه است و نیاز به تجهیزات مناسب و تخصص بالا دارد. برای همین باید در رابطه با لحیم کاری آلومینیوم به نکات زیادی توجه داشته تا کار با دقت و کیفیت بالایی صورت گیرد. بر این اساس در این مطلب قرار است به نحوه لحیم کاری آلومینیوم بپردازیم و با موارد مهم پیرامون آن آشنا شویم.
چرا لحیم کاری آلومینیوم دشوار است؟
همانطور که در ابتدای متن اشاره داشتیم، لحیم کاری آلومینیوم عملی پر چالش و سخت است. برای همین برای انجام دادن آن، نیاز به تجهیزات لحیم کاری مناسبی میباشد. همچنین افراد باید در رابطه با آن اطلاعات کافی داشته باشند تا بتوانند این فرآیند را به خوبی به اتمام برسانند. اما چرا لحیم کاری آلومینیوم دشوار و پرچالش است؟ دلیل این امر این است که زمانی که به لحیم کاری آلومینیوم پرداخته میشود، خیلی سریع یک لایه اکسید روی سطح آن شکل میگیرد. لایه اکسید میتواند بر روی کیفیت لحیم کاری اثر بگذارد. برای همین است که بیشتر افراد از محلولها یا فلاکسهای سازگار برای تمیز کردن سطوح آلومینیومی استفاده میکنند. مایع فلاکس آلومینیوم میتواند لایه اکسید روی سطح کار را جدا کند و مشکل را تا حدودی برطرف نماید.
موارد مهم در رابطه با لحیم کاری آلومینیوم
برای لحیم کاری سطوح آلومینیومی، باید به موارد زیادی توجه شود. این موارد بسیار گسترده هستند و شامل مواردی چون انتخاب فلاکس مناسب، انتخاب منبع گرمایی خوب و انتخاب لحیم با دمای ذوب پایین میباشند. برای همین در ادامه این مطلب به بررسی موارد مهم در رابطه با لحیم کاری آلومینیوم میپردازیم تا به خوبی با این فرآیند آشنا شوید.
شناسایی آلیاژهای آلومینیومی مختلف برای لحیم کاری
برای لحیم کردن آلومینیوم، بهتر است در ابتدا به شناسایی آن بپردازید. بسیاری از آلومینیومها را میتوان سادهتر لحیم کرد. اما کار با برخی از آنها دشوار است و ممکن است برای کار با آنها نیاز به تجهیزات خاص و یا به کارگیری یک نیروی متخصص و جوشکار حرفهای باشد. گاهی اوقات آلیاژهای آلومینیومی را با حروف یا اعدادی علامتگذاری میکنند. با توجه به این علائم میتوان اطلاعاتی نسبت به نوع آلومینیوم بدست آورده و به نحوه لحیم کاری آن پی برد. از طرفی اگر آلومینیوم فاقد علائم شناسایی و برچسب باشد، ممکن است به دلیل عدم تشخیص نوع آن، عملیات لحیم کاری با مشکل همراه باشد. در این شرایط بهتر است از یک فرد باتجربهتر کمک گرفته شود. همچنین میتوان به طور شخصی اقدام به این کار کرده و در رابطه با آن تجربه بیشتری کسب کرد.
در رابطه با اتصال و لحیم آلومینیوم به فلزی دیگر، باید اشاره کرد که در این شرایط نیازی به بررسی ترکیب آلیاژ فلز دیگر نیست. در واقع اگر تنها به بررسی آلیاژ آلومینیوم بپردازید، کافی بوده و احتمالا با مشکلی مواجه نخواهید شد. با این حال یادتان باشد که کار با برخی از ترکیبات مانند ترکیب آلومینیوم و فولاد بسیار دشوار است. همچنین ممکن است در برخی شرایط به جای لحیم کاری آلومینیوم، به جوشکاری تخصصی نیاز باشد.
فلاکس مناسب برای لحیم کاری آلومینیوم
فلاکس یکی از موادی است که در لحیم کاری نقش مهمی دارد. این ماده که در حالات مختلفی چون مایع و جامد موجود است، سبب حذف اکسید و هرگونه مانع و آلودگی از روی سطوح میشود. از آنجایی که تقریبا هر فلزی در صورت قرارگیری در معرض هوا دچار اکسیدشدگی یا اکسیداسیون میشود، برای لحیم کاری تمام آنها نیاز به استفاده از فلاکس مناسب میباشد. تشکیل لایه اکسید روی سطوح فلزات، فرآیند لحیم کاری را با مشکل روبرو میکند. از این رو باید از فلاکسهای مناسب برای هر آلیاژ و فلزی استفاده کرد.
در رابطه با آلومینیوم نیز به همین صورت است. فلاکس باید مخصوص آلومینیوم باشد تا کارایی بالایی از خود نشان دهد. برای خرید مایع فلاکس آلومینیوم بهتر است از یک فروشگاه معتبر اقدام کنید و بهترین فلاکس را برای آن در نظر بگیرید. هنگام انتخاب فلاکس آلومینیوم، به نقطه ذوب توجه داشته باشید. در صورتی که نقطه ذوب بالاتر از 450 درجه سانتی گراد باشد، باید به سراغ فلاکس لحیم کاری سخت آلومینیوم رفت. از طرفی برخی از فلاکسهای لحیم کاری سخت، برای استفاده بر روی ورقات نازک یا سیم آلومینیوم مناسب نیستند. برای همین باید به دمای ذوب آنها توجه شود.
بهترین لحیم برای لحیم کاری آلومینیوم کدام است؟
برای لحیم کاری هر آلیاژی، نیاز به لحیم مناسب و با کیفیتی است. از آنجایی که آلومینیوم در دمای 660 درجه سانتی گراد به طور نسبتا کمی ذوب میشود و ظرفیت گرمایی بالایی دارد، استفاده از لحیم عمومی برای آن مناسب نبوده و تقریبا غیر ممکن است. برای همین جهت این کار نیاز به یک لحیم ویژه با نقطه ذوب خیلی پایینتر میباشد. اغلب از لحیم با ترکیباتی که شامل آلومینیوم، سیلیکون و یا روی هستند، برای این کار استفاده میشود. با این حال بهتر است حتما به مشخصات آن هنگام خرید توجه داشته باشید و از مناسب بودن آن برای اتصالاتی چون آلومینیوم به آلومینیوم یا آلومینیوم به مس مطمئن شوید. همچنین میتوانید برای این کار از فروشندگان و افراد حرفهای سوال کنید تا بتوانید بهترین لحیم را برای آلومینیوم در نظر بگیرید. با سیم لحیم مخصوص آلومینیوم، فرآیند تا حد زیادی آسانتر خواهد شد.
منبع گرمای لازم برای لحیم کاری آلومینیوم
زمانی که صحبت از لحیم کاری میشود، همه افراد در ذهن خود بهترین هویه را متصور میشوند. خرید هویه لحیم کاری برای اتصال آلومینیوم هم میتواند کاربردی باشد، اما برای بعضی از پروژهها به جای هویه، نیاز به تورچ یا سرمشعل است. برای همین اگر قادر به استفاده از این ابزار بودید، حتما از آن استفاده کنید. در غیر این صورت اگر امکان استفاده از مشعل در فضای کارتان وجود نداشت، میتوانید از یک هویه 150 واتی برای لحیم آلومینیوم استفاده کنید. یادتان باشد به جز تجهیزات اصلی، تجهیزات اضافی هم در دسترس داشته باشید. برای مثال اگر قصد دارید به جای لحیم یک سطح آلومینیومی، دو یا چند قطعه را به هم متصل کنید، بهتر است از گیره استفاده کنید تا کار با سهولت بیشتری انجام شود. همچنین لوازمی چون تمیز کننده سطوح را در اختیار داشته باشید تا در صورت نیاز برای برطرف کردن فلاکس و یا موارد دیگر، از آنها استفاده نمایید. از دیگر تجهیزات لازم باید به سیمهای مخصوص تمیز کردن نوک هویه اشاره کرد. در کنار این موارد، حتما یک محیط امن برای کار در نظر بگیرید و از تهویه هوای مناسب و استفاده از ماسک غافل نشوید.
مراحل لحیم کاری آلومینیوم
پس از آماده کردن کلیه موارد اشاره شده، باید به سراغ لحیم کاری آلومینیوم رفت. مراحل کار به این شکل میباشد:
-
تمیز کردن سطح آلومینیوم
از آنجایی که آلومینیوم خیلی سریع در معرض تماس با هوا دچار اکسید میشود، باید سطح آن را به خوبی تمیز کنید. برس استیل گزینه خوبی برای این کار است. با این حال باید از فلاکس هم استفاده کرد.
-
اتصال بخشهای مرتبط به هم
در صورتی که قصد لحیم و اتصال دو قطعه را داشته باشید، باید آنها را در موقعیت مناسب به هم ببندید. فاصله بین قطعات باید بسیار کم و در حدود 1 میلی متر باشد. قرارگیری قطعات در کنار هم باید کاملا صاف باشد تا بعدا شکل نهایی خوبی پیدا کند. یادتان باشد که آلومینیوم نباید فرصت زیادی برای اکسید شدن پیدا کند. برای همین زمانی که قطعات به هم متصل شدند، آنها را با گیره محکم کنید و سطحشان را تمیز کنید.
-
استفاده از فلاکس
زمانی که سطح آلومینیوم تمیز بود، از مقداری فلاکس استفاده کنید. با این کار از تشکیل اکسید بیشتر جلوگیری شده و لحیم خیلی راحت روی سطوح اعمال میشود. اگر قرار است از سیم لحیم استفاده کنید، میتوانید آن را در مایع فلاکس غوطهور کنید.
-
گرم کردن فلز
با استفاده از تورچ یا هویه، مقداری به سطح گرما دهید. اگر در حال استفاده از تورچ بودید، نوک آن را حداقل به فاصله 10 الی 15 سانتی متری از سطح بگیرید.
-
اعمال لحیم
پس از آن لحیم را در محل اتصال اعمال کنید و آن را در امتداد شکاف قرار دهید. در صورتی که لحیم به آلومینیوم متصل نشود، احتمالا به خاطر تشکیل اکسید روی سطوح میباشد. در این شرایط باید اکسید را برطرف کرده و مجددا شروع به لحیم کرد.
-
حذف فلاکس و اکسید اضافی
پس از اتصال، اگر از فلاکس مبتنی بر آب استفاده کردید، میتوانید بعد از خنک شدن لحیم آن را با آب شستشو دهید. اما اگر از فلاکس مبتنی بر رزین استفاده کردید، باید از پاک کننده مناسب آن استفاده کنید. همچنین پس از حذف فلاکس، ممکن است نیاز باشد تا قطعه لحیم شده را در یک محلول اسیدشویی مناسب قرار دهید تا اکسیدهایی که به دلیل اعمال گرما ایجاد شدهاند از بین بروند.
جمع بندی
در این مطلب با تمام نکات مهم در رابطه با لحیم کاری آلومینیوم آشنا شدیم. همانطور که گفته شد، به دلیل تشکیل لایههای اکسید روی سطوح آلومینیوم، لحیم کاری آن با مشکلات زیادی همراه است. با این حال اگر به تمام موارد اشاره شده در متن توجه داشته باشید، میتوانید این کار را به شکل بهتر و با کیفیتتری انجام دهید.