هویه مهمترین وسیله برای فرایند لحیم کاری بوده که از اجزای مختلفی ساخته میشود. المنت و نوک هویه مهمترین اجزای هویه هستند و نقش مهمی در عملکرد دستگاه دارند. به طوری که اگر این اجزا دچار نقص و خرابی شوند، استفاده از هویه و انجام لحیم کاری امکانپذیر نخواهد بود. برای همین بهتر است افرادی که در این حوزه مشغول به فعالیت هستند، با نحوه تعویض المنت هویه آشنایی داشته باشند. در این مطلب راجع به این موضوع و همچنین نقش المنت در دستگاه هویه صحبت خواهیم کرد.
مهمترین اجزای هویه کدامند؟
هویه مهمترین ابزار دستی برای لحیم کاری است. برای شروع لحیم کاری باید در ابتدا یک هویه با توان مناسب را در اختیار داشت تا بتوان به مونتاژ قطعات بردهای الکترونیکی پرداخت. هویهها در توانهای مختلفی موجود هستند و هر کدام برای شرایط خاصی مورد استفاده قرار میگیرند. هر هویه از بخشها و قطعات خاصی تشکیل میشود که المنت و نوک هویه از مهمترین آنها هستند. زمانی که هویه را به برق شهری متصل میکنید، انرژی الکتریکی به المنت منتقل شده و سبب گرم شدن آن خواهد شد. پس از آن گرمای المنت به نوک هویه منتقل شده و شرایط برای انجام لحیم کاری مهیا میشود. با نزدیک شدن نوک هویه داغ به سیم لحیم، لحیم در محل ذوب شده و اتصال میان قطعات و برد الکتریکی برقرار خواهد شد.
المنت هویه و نقش آن در لحیم کاری
المنتها از رشته سیمهای نیمه هادی با مقاومت بالا ساخته میشود. این سیمها خاصیت داغشوندگی و تحمل جریان الکتریکی زیادی دارند و در برابر دماهای بالا دچار آسیب نمیشوند. بیشتر المنتها از جنس نیکل کروم ساخته میشوند و در توانها و قدرتهای مختلفی به بازار عرضه میشوند. اغلب لوازمهای برقی مانند سشوار، اتو بخار، چایسازها، بخاریها و … دارای المنت هستند. این قطعات با عبور جریان برق از سیمهای خود، سبب انتشار گرما میشوند. همانطور که گفته شد المنت یکی از قطعات مهم در هویه است که وظیفه گرم کردن نوک هویه را بر عهده دارد. در نتیجه اگر المنت دچار آسیب و خرابی شده باشد، انتقال گرما و حرارت فراهم نخواهد شد. در این زمان باید المنت هویه را تعویض کرده تا بتوان از آن برای فرایند لحیم کاری استفاده کرد. تعویض المنت هویه کار سختی نبوده و هر فردی میتواند با کمی تمرین و تکرار، نحوه انجام آن را یاد بگیرد. در ادامه به نحوه تعویض المنت در دستگاه هویه خواهیم پرداخت.
مراحل نحوه تعویض المنت هویه
در ابتدا باید این نکته را در نظر داشته باشید که تعویض المنت هویه در برخی از هویهها متفاوت است و این روش برای تمامی آنها کاربردی نمیباشد؛ زیرا برخی از هویهها به روش خاصی باز میشوند و تعویض المنتشان به شکل متفاوتی انجام میشود. برخی از هویهها دارای خار هستند و برخی به صورت پیچی باز میشوند. بنابراین بهتر است از روش باز کردن هویه اطلاع داشته باشید تا به مشکلی برنخورید. در ادامه مراحل نحوه تعویض المنت هویه را برای یک هویه دستی 60 واتی بیان خواهیم کرد.
- در ابتدا باید هویه را باز کرده تا بتوان المنت قدیمی و سوخته را از آن جدا کرد. هویههایی که به صورت پیچی هستند، خیلی راحت از طریق پیچاندن کلاهکشان باز میشوند. پس از جدا شدن کلاهک، میتوان المنت قدیمی را از آن خارج کرد.
- المنت توسط یک پیچ به هویه متصل میشود که جهت تعویض و جایگزینی المنت باید آن را نیز باز کرد.
- پس از آن باید المنت را به آرامی از هویه خارج کرد تا به چراغهای مقاومتدار آسیبی وارد نشود. (البته در صورتی که هویهتان از نوع چراغدار باشد.)
- در انتهای المنت سیم کابل هویه به المنت متصل شده است که باید آن را هم از المنت جدا کنید. با جدا شدن این سیم، دیگر میتوانید المنت را از دستگاه به طور کامل خارج کنید.
- المنتها دارای سیمهای نسوزی هستند که توسط روکشهای مناسبی پوشیده شدهاند. دو رشته از سیم المنت، از یک سر آن بیرون است تا بتوان از طریق آن برای نصب المنت جدید اقدام کرد.
- المنت جدید را از قالب هویه رد کنید و آن را در بدنه و جای خود قرار دهید. در این مرحله نباید فشار زیادی به المنت وارد کنید؛ چون ممکن است سیمهای المنت دچار آسیب و از کارافتادگی شوند.
- المنت باید در جایی قرار بگیرد که سوراخ روی آن با سوراخ روی هویه که سوراخ Earth نام دارد، منطبق شود. با انطباق سوراخها میتوان پیچ را روی آن قرار داده و آن را همچون روز اول بست.
- بعد از بستن پیچ روی قالب، باید به سراغ اتصال سیمها بروید. در ابتدا چراغ و مقاومت را روی سیم قرار دهید و از وارنیش جهت حفاظت از آنها استفاده کنید.
- برای وصل کردن سیمها باید یک شاخه آنها را به یک سیم المنت و شاخه دیگر را به سیم دیگر المنت وصل کرد. اتصال سیمها باید سفت و محکم باشد. در صورتی که سیمها شل بسته شوند، ممکن است المنت بعدا به خوبی داغ نشود.
- بعد از اتصال سیمها، از بخش انتهای هویه سیم را بکشید تا المنت با سیمهایش در جای خود قرار بگیرد. با قرار گرفتن المنت در جای درست، میتوانید کلاهک هویه را از آن عبور دهید و در جای خود قرار دهید.
- بهتر است جهت تست المنت برای بار اول از لامپ تست استفاده کنید. در صورتی که المنت داغ شود، یعنی تعویض المنت به خوبی انجام شده است.
- در اینجا کار تعویض المنت به پایان رسیده و میتوانید برای لحیم کاری از هویهتان استفاده نمایید.
چه زمانی برای تعویض المنت هویه باید اقدام کرد؟
در صورتی که با اتصال هویه به برق متوجه شدید که المنت آن داغ نمیشود، به احتمال زیاد المنت دچار آسیب شده و باید تعویض گردد. حتی گاهی اوقات در این شرایط تمام چراغهای روی بدنه هویه روشن میشوند، اما المنت آن هیچگونه گرمایی تولید نمیکند. پس هر گاه با عدم گرم شدن دستگاه هویه مواجه شدید، یعنی زمان تعویض المنت هویه فرا رسیده و باید آن را با یک المنت جدید و مناسب جایگزین کرد. توجه کنید المنت جدید باید مشابه المنت قبلی باشد و از همان توان و ابعاد برخوردار باشد. در غیر این صورت به احتمال زیاد المنت عملکرد و کارایی مناسبی برایتان نخواهد داشت.
نکات خرید و استفاده از المنت هویه
اگر المنت هویه دچار سوختگی شده و قصد تعویض آن را داشتید، به این نکات توجه داشته باشید.
- مهمترین نکته در خرید المنت، توجه به وات و توان هویه است. توان و قدرت هویهها به صورت عددی بر روی بدنه هویه درج میشود که با علامت W قابل شناسایی هستند. المنتی که خریداری میکنید باید از توان مشابه با هویه برخوردار باشد. برای مثال اگر هویهتان 60 وات است، باید المنت 60 وات برای آن خریداری نمایید.
- برای کارایی بیشتر هویه جدید یا المنت جدید، بهتر است این روش را امتحان کنید. در ابتدا حدود 20 دقیقه هویه را به برق بزنید؛ بدون آنکه از آن استفاده کنید. سپس آن را از برق کشیده و اجازه دهید 4-5 ساعت از آن بگذرد. بعد از چند ساعت آن را به برق زده و از هویه استفاده کنید. این کار سبب افزایش طول عمر هویه یا المنت جدید خواهد شد.
ساختار المنتهای حرارتی و گرمایی
المنت حرارتی شامل سیمهای مقاوم به هم تابیده شده میباشد. در واقع المنت حرارتی از رشته سیمهای نیمه هادی نازک با مقاومت بالا به وجود میآید که به دور یک هسته سرامیکی نسوز پیچیده شدهاند. زمانی که جریان از سیم نیمه رسانا عبور میکند، گرمای زیادی به وجود میآید. این در حالی است که اگر چنین جریانی از سیم رسانای معمولی عبور کند، سبب ایجاد اتصال کوتاه شده و در اثر حرارت زیاد، سیم را ذوب میکند. اما المنتهای حرارتی به دلیل برخورداری از سیمهای نیمه رسانا، این چنین نیستند و مقاومت خوبی در برابر حرارتهای بالا دارند.
بررسی انواع المنت
المنتها انواع مختلفی دارند که در اینجا به بررسی آنها و خصوصیات بارزشان میپردازیم.
-
المنت سرامیکی
یکی از معروفترین المنتهای هویه، المنت سرامیکی است که همانطور که از نام آن مشخص است، از سرامیک ساخته میشود. در برخی از هویهها همچون هویههای سومو، میتوان المنت سرامیکی را مشاهده کرد. المنت سرامیکی با مقاومت در برابر جریان الکتریکی، انرژی الکتریسیته و برق را به گرما تبدیل میکند و سبب لحیم کاری با کیفیت بالا میشود. خصوصیتی که این المنتها دارند این است که از پخش متعادل و یکسان گرما برخوردار هستند و از این طریق موجب هدر رفت کمتر انرژی برق میشوند. همچنین از مزایای المنت سرامیکی نسبت به المنتهای سیمی و فلزی میتوان به طول عمر بیشتر آنها و همچنین عدم ایجاد آتش سوزی در تماس با مواد آتشزا اشاره کرد. علاوه بر این المنتهای سرامیکی همچون المنت فلزی به میزان بالا حرارت ساطع نمیکنند و سبب سوختگی برخی از مواد تماسی نمیشوند.
-
المنت حلقهای
از المنت حلقهای بیشتر برای انتقال حرارت از طریق تماس و مواردی چون سیلندرهای تزریق استفاده میشود. این المنتها از عایق الکتریکی پوشیده شده و با روکش سرامیکی ساخته شدهاند. از اجزای معمول المنت حلقهای یا تسمهای میتوان به سیم کروم نیکل، ورق میکا، روکش و بدنه استیل، پیچ مهره و سر نازل اشاره کرد. کاربرد این المنتها بیشتر در صنایعی چون صنایع تزریق پلاستیک، بسته بندی، تولید لولههای پلی اتیلن، تولید کاشی و .. میباشد.
-
المنت ضد اسید
یکی دیگر از انواع المنتها، المنت حرارتی ضد اسید است که به خاطر خاصیت ضد اسیدی که دارد میتواند در صنایع آبکاری مورد استفاده قرار گیرد. المنت ضد اسید از سه بخش اصلی غلاف، کلگی و مغزی برخوردار است. جنس غلاف المنت از تیتانیوم، استنلس استیل، شیشه کوارتز، پیرکس و یا موارد دیگر میباشد. حال از این میان، جنس تیتانیوم رایجترین جنس غلاف المنت ضد اسید است. برای همین به آن هیتر یا المنت تیتانیوم نیز گفته میشود. از بیشترین کاربردهای المنت حرارتی ضد اسید میتوان به وانهای اسید آبکاری و مخازن سیالات اشاره کرد.
-
المنت سرامیکی مادون قرمز
این دسته از المنتها بسیار کارآمد هستند و موج طولانی اشعه مادون قرمز را پخش میکنند. از المنتهای سرامیکی مادون قرمز در فرآیندهای مختلفی چون گرمایش ترموفرمینگ، کورههای صنعتی، دیگهای بخار، صنایع غذایی و صنعت چاپ و خشک کردن استفاده میشود. این المنتها به طور موثری در فضاهای باز و بسته مورد استفاده قرار میگیرند.
جمع بندی
المنت یکی از اجزا و قطعات بسیار مهم در هویه است. این قطعه با اتصال هویه به برق، داغ شده و سبب انتقال حرارت به نوک هویه میشود. برای همین اگر المنت دچار خرابی و سوختگی شده باشد، هویه داغ نشده و نمیتوان از آن جهت لحیم کاری استفاده کرد. برای تعویض المنت هویه باید طبق مراحلی که در متن اشاره کردیم، المنت قدیمی را از دستگاه خارج کرده و المنت جدید را جایگزین آن کنید. با تعویض المنت هویه میتوانید همچون روز اول از دستگاه هویه استفاده نمایید و به مونتاژ یا دمونتاژ کردن قطعات الکتریکی بپردازید.
سوالات متداول
1. المنت چه نقشی در دستگاه هویه دارد؟
المنت برای تولید درجه حرارت مورد نیاز برای لحیم کاری به کار میرود. این قطعات در داغ شدن دستگاه هویه و کیفیت لحیم کاری نقش مهمی دارند.
2. بهترین زمان برای تعویض المنت چه موقع است؟
در صورتی که هویه به خوبی داغ نشود، احتمالا المنت آن دچار آسیب شده است که در این شرایط باید بسته به نوع دستگاه هویه، برای خرید المنت اقدام شود.
3. المنت از چه چیزی ساخته میشود؟
المنتهای حرارتی شامل سیمهای مقاوم به هم تنیده هستند. این قطعات از چندین رشته سیم نیمه هادی نازک با مقاومت بالا به وجود میآیند که به دور یک هسته سرامیکی نسوز پیچیده میشوند.
سلام و خسته نباشید المنت جدید جهت هویه سومو 121 چهل وات جهت تعویض دارم لطفا راهنمایی کنید محل نصب سیمهای المنت روی کیت کلید دار دو حالته