لحیم کاری یکی از مهارت‌های اساسی در الکترونیک است که برای اتصال قطعات مختلف به یکدیگر به کار می‌رود. در این میان، لحیم کاری مقاومت الکتریکی به دلیل کاربرد گسترده این قطعه در مدارهای الکتریکی، از اهمیت بالایی برخوردار است.
مقاومت‌ها یکی از پرکاربردترین قطعات الکترونیکی هستند که برای محدودکردن جریان و ولتاژ در مدارها به کار می‌روند. این قطعات در اندازه‌ها و مقادیر مختلفی تولید می‌شوند و جنس آنها نیز می‌تواند متفاوت باشد.
لحیم کاری مقاومت الکتریکی فرایندی ساده اما ظریف است که نیاز به‌دقت و مهارت دارد. در این محتوا، گام‌به‌گام شما را با مراحل لحیم کاری مقاومت الکتریکی آشنا خواهیم کرد.
ابزار و تجهیزات مورد نیاز برای لحیم کاری مقاومت الکتریکی
لحیم کاری، اتصالی دائمی بین قطعات الکترونیکی ایجاد می‌کند و دنیای شگفت‌انگیز ساخت و تعمیر مدارها را به روی شما می‌گشاید. در این میان، لحیم کاری مقاومت، به‌عنوان یکی از اجزای پایه‌ای مدارها، از اهمیت بالایی برخوردار است.
اما پیش از ورود به این دنیای جذاب، آشنایی با ابزار و تجهیزات موردنیاز، گامی ضروری است.
- هویه لحیم کاری: هویه ابزاری است که برای گرم‌کردن لحیم و اتصال آن به قطعات استفاده می‌شود. هویه ها در وات‌های مختلف موجود هستند. برای لحیم کاری مقاومت، هویه ای با توان 25 تا 40 وات مناسب است.
- لحیم: لحیم آلیاژی از فلزات مختلف است که برای اتصال قطعات به یکدیگر استفاده می‌شود. لحیم های مختلفی در بازار موجود هستند که از نظر ترکیب فلزات و نقطه ذوب با یکدیگر تفاوت دارند. برای لحیم کاری مقاومت، لحیم 60/40 که از 60 درصد قلع و 40 درصد سرب تشکیل شده است، مناسب است.
- سیم لحیم: سیم لحیم مفتولی از جنس لحیم است که برای لحیم کاری قطعات استفاده می‌شود. سیم لحیم ها در قطرهای مختلف موجود هستند. برای لحیم کاری مقاومت، سیم لحیم با قطر 0.5 تا 0.8 میلی‌متر مناسب است.
- پایه هویه: پایه هویه وسیله‌ای است که برای قراردادن هویه در زمانی که از آن استفاده نمی‌شود، به کار می‌رود. پایه هویه از سوختن هویه و آسیب‌دیدن سطوح جلوگیری می‌کند.
- مکنده لحیم کاری: مکنده لحیم کاری وسیله‌ای است که برای ازبین‌بردن لحیم اضافی از روی قطعات استفاده می‌شود.
- قیچی سیم‌چین: قیچی سیم‌چین برای بریدن سیم و قطعات الکترونیکی استفاده می‌شود.
- انبردست: انبردست برای نگه‌داشتن قطعات در حین لحیم کاری استفاده می‌شود.
- تخته لحیم کاری: تخته لحیم کاری سطحی نسوز است که برای قراردادن قطعات در حین لحیم کاری استفاده می‌شود.
- فلاکس: فلاکس ماده‌ای است که برای تمیزکردن سطوح و افزایش چسبندگی لحیم به کار می‌رود.
نکاتی در مورد انتخاب ابزار و تجهیزات
همان‌طور که پیش‌تر ذکر شد، لحیم کاری مقاومت‌های الکتریکی فرایندی ساده است که نیاز به مهارت و دانش بالایی دارد. اما در کنار تجربه، استفاده از ابزار و تجهیزات باکیفیت و مناسب لحیم کاری نیز امری ضروری است. در ادامه نکاتی را درمورد انتخاب ابزار و تجهیزات مناسب لحیم کاری مقاومت ارائه خواهیم کرد:
- هویه ای را انتخاب کنید که دارای نوک صاف و تمیز باشد. نوک هویه باید به طور کامل قلع اندود شده باشد.
- از سیم لحیم باکیفیت و مرغوب استفاده کنید.
- پایه هویه را در مکانی مناسب قرار دهید تا از سوختن سطوح جلوگیری شود.
- از مکنده لحیم کاری بادقت استفاده کنید تا به قطعات آسیب نرسد.
- قیچی سیم‌چین و انبردست را طوری انتخاب کنید که به‌راحتی بتوانید با آنها کار کنید.
- تخته لحیم کاری را در مکانی مناسب و دور از مواد قابل‌اشتعال قرار دهید.
- از فلاکس مناسب برای نوع لحیم کاری خود استفاده کنید.
آماده‌سازی مقاومت و برد مدارچاپی
قبل از شروع لحیم کاری، باید مقاومت و برد مدارچاپی را آماده کنید. بدین صورت که پایه‌های مقاومت را به‌گونه‌ای خم کنید که به‌راحتی در سوراخ‌های برد مدارچاپی قرار بگیرند. سپس مقداری لحیم را روی پایه‌های مقاومت ذوب کنید تا سطح آنها با لحیم پوشیده شود.
برای آماده‌سازی برد چاپی نیز، اگر سوراخ‌های برد مدارچاپی مسدود شده‌اند، آنها را با یک مته نازک تمیز کنید و مقداری لحیم را در سوراخ‌های برد مدارچاپی ذوب کنید تا سطح آنها با لحیم پوشیده شود.
نکاتی در مورد آماده‌سازی مقاومت و برد مدارچاپی
- هنگام خم‌کردن پایه‌های مقاومت، مراقب باشید که به آنها آسیب نرسد.
- پایه‌های مقاومت را به طور کامل قلع اندود کنید تا اتصال لحیمی قوی ایجاد شود.
- سوراخ‌های برد مدارچاپی را به طور کامل تمیز کنید تا لحیم به آنها بچسبد.
- سوراخ‌های برد مدارچاپی را به طور کامل قلع اندود کنید تا اتصال لحیمی قوی ایجاد شود.
مراحل لحیم کاری مقاومت
- هویه را روشن کنید و بگذارید گرم شود. دمای هویه باید حدود 370 درجه سانتی گراد باشد.
- مقداری لحیم را روی نوک هویه ذوب کنید.
- هویه را به پایه مقاومت و سوراخ برد مدارچاپی نزدیک کنید.
- لحیم را به پایه مقاومت و سوراخ برد مدارچاپی ذوب کنید.
- هویه را بردارید و بگذارید لحیم خنک شود.
- مراحل 3 تا 5 را برای پایه دیگر مقاومت تکرار کنید.
نکات مهم لحیم کاری مقاومت
هنگام لحیم کاری مقاومت الکتریکی، از هویه‌ای با دمای مناسب استفاده کنید؛ زیرا دمای هویه اگر خیلی زیاد باشد، لحیم ذوب شده و به قطعات آسیب می‌رسد و اگر دمای هویه خیلی کم باشد، لحیم به قطعات نمی‌چسبد.
همچنین از مقدار کافی لحیم استفاده کنید. اگر از لحیم خیلی کم استفاده کنید، اتصال لحیمی ضعیف خواهد بود و اگر از لحیم خیلی زیاد استفاده کنید، لحیم اضافی روی قطعات پخش شده و باعث ایجاد مشکل می‌شود.
توجه داشته باشید هویه را به طور مستقیم به پایه‌های مقاومت و سوراخ برد مدارچاپی نچسبانید. این کار می‌تواند باعث آسیب‌دیدن قطعات شود.
در نهایت بعد از لحیم کاری، اتصالات لحیمی را بررسی کنید. اتصالات لحیمی باید صاف، براق و بدون نقص باشند.
مشکلات رایج در لحیم کاری مقاومت
- اتصال لحیمی سرد: این مشکل زمانی رخ می‌دهد که دمای هویه کافی نباشد. برای رفع این مشکل، دمای هویه را افزایش دهید.
- اتصال لحیمی ضعیف: این مشکل زمانی رخ می‌دهد که از مقدار کافی لحیم استفاده نشود. برای رفع این مشکل، مقدار لحیم را افزایش دهید.
- اتصال لحیمی Bridge : این مشکل زمانی رخ می‌دهد که لحیم اضافی بین دوپایه مقاومت پخش شود. برای رفع این مشکل، لحیم اضافی را با استفاده از مکنده لحیم کاری بردارید.
- پایه‌های مقاومت خم شده: این مشکل زمانی رخ می‌دهد که در هنگام لحیم کاری، به پایه‌های مقاومت فشار زیادی وارد شود. برای رفع این مشکل، پایه‌های مقاومت را بادقت خم کنید.
- مقاومت از روی برد مدارچاپی جدا شده است: این مشکل زمانی رخ می‌دهد که اتصال لحیمی ضعیف باشد یا پایه‌های مقاومت به طور کامل قلع اندود نشده باشند. برای رفع این مشکل، مقاومت را دوباره لحیم کاری کنید.
