دلیل خشک شدن خمیر سیلیکون چیست؟

افرادی که در زمینه تعمیرات لوازمی چون کامپیوتر و لپ تاپ فعال هستند، با خمیر سیلیکون به خوبی آشنایی دارند. همچنین افرادی که در صنعت الکترونیک و لحیم کاری فعالیت دارند، با این ماده و کاربرد آن آشناییت کامل دارند. خمیر سیلیکون بیشتر برای هیت سینک و خنک کردن برخی از قطعات مورد استفاده قرار می‌گیرد. به دلیل اهمیت این ماده، در ادامه به بررسی بیشتر آن پرداخته و با زمان خشک شدن خمیر سیلیکون و همچنین تاریخ انقضای آن آشنا خواهیم شد.

خمیر سیلیکون چیست؟

خمیر سیلیکون (Thermal Paste) یک ماده پلیمری خمیری شکل است که اغلب در رنگ سفید و یا طوسی یافت می‌شود. این خمیرها همچون چسب رسانای گرمایی عمل می‌کنند و با قرار گرفتن در بین قطعاتی که حرارت و گرمای زیادی تولید می‌کنند، گرما را از آنها به قطعات گرمابر انتقال می‌دهند. این موضوع باعث می‌شود تا حرارت و گرمای زیاد از روی قطعات حساس برداشته شود و از آسیب رسانی بیشتر به آنها جلوگیری شود. برای همین است که خمیر سیلیکون در صنعت الکترونیک و تعمیر لوازم‌ها کاربرد و مزایای زیادی دارد و باید از بهترین آنها استفاده کرد. خمیر سیلیکون بیشتر بر روی پردازنده و هیت سینک استفاده می‌شود و با قرارگیری بر روی آنها، سبب کاهش دما بین 10 الی 20 درجه سانتی گراد می‌گردد.

خمیر سیلیکون با نام‌های متعددی شناخته می‌شود. در این رابطه هم میتوان به گریس حرارتی یا گرمایی (Thermal grease)، خمیر حرارتی یا گرمایی (Thermal Paste) و ژل حرارتی یا گرمایی (Thermal Gel) اشاره کرد. پس اگر با این عناوین مواجه شدید، همگی به همان خمیر سیلیکونی اشاره دارند.

شناخت بهترین خمیر سیلیکون

همانطور که اشاره کردیم خمیرهای سیلیکونی در رنگ‌های سفید و خاکستری (نقره‌ای) موجود هستند. حال اگر بخواهیم از این میان این دو مورد یکی را به عنوان بهترین خمیر سیلیکون در نظر بگیریم، باید به خمیرهای نقره‌ای رنگ اشاره داشته باشیم. دلیل آن هم این است که در ساختار خمیرهای سیلیکونی نقره‌ای، از پودر آلومینیوم استفاده می‌شود. از آنجایی که فلز رسانای خوب گرما است، بهتر میتواند گرما و حرارت را از قطعات مختلف به بخش‌های گرمابر انتقال دهد. برای همین عملکرد این خمیرها کمی بهتر از سایر موارد است. از طرف دیگر برای خرید خمیر سیلیکون باید جوانب دیگری هم در نظر گرفته شود و حتما این خمیرها را از فروشگاه‌های معتبری خریداری کرد. چرا که در حال حاضر در بازار نمونه‌های تقلبی خمیر سیلیکون زیاد است. این خمیرها نه تنها کیفیت لازم را ندارند و مفید نیستند، بلکه ممکن است به قطعات هم آسیب وارد کنند و سیستم کامپیوتری را دچار مشکلات بیشتری نمایند. از این رو برای خرید خمیر سیلیکون حتما به سراغ مراکز و فروشگاه‌های معتبر بروید. در فروشگاه گیت الکترونیک میتوانید انواع خمیر سیلیکون را با کیفیت بالا خریداری نمایید.

چگونه به فاسد شدن خمیر سیلیکون پی ببریم؟

معمولا بسیاری از شرکت‌های تولید کننده، زمان تولید و انقضای خمیر سیلیکون را روی آن درج می‌کنند. در این شرایط با در نظر گرفتن تاریخ انقضای خمیر سیلیکون، میتوان از قابل استفاده بودن یا نبودن آن مطمئن شد. حال اگر بر روی این محصولات تاریخ انقضایی درج نشده باشد، چگونه میتوان به فاسد بودن آنها پی برد؟ در این رابطه باید اشاره شود که اگر خمیر سیلیکون از نوع سرنگی باشد و خاصیت ویسکوزیته یا گرانروی خود را از دست نداده باشد، باید به راحتی از داخل سرنگ خارج شود و روی سطح قابل پخش کردن باشد. در واقع تا زمانی خمیر سیلیکون سرنگی خاصیت ویسکوزیته خود را از دست نداده و بیش از حد سفت نشود، قابل استفاده است.

باید اشاره شود که برخی از این خمیرها ذاتا سفت هستند. اما ممکن است موقع اعمال پوسته پوسته شده و یا به شکل گلوله‌ای در بیایند. در این شرایط افراد با مشکلات زیادی روبرو می‌شوند. برای همین بهتر است این خمیر سیلیکون را کنار بگذارند و از یک خمیر جدید استفاده کنند. با این حال اگر به رغم سفت بودن هنوز خمیر سیلیکون چسبندگی خود را داشته باشد، میتوان از آن استفاده کرد.

خشک شدن خمیر سیلیکون و زمان تعویض آن

معمولا خمیرهای سیلیکونی بعد از یک مدت زمان مشخصی، خاصیت انتقال گرمایی خود را از دست میدهند و نیاز به تعویض پیدا می‌کنند. برخی افراد هر یک سال یکبار بار برای تعویض و تمدید خمیر سیلیکون بر روی قطعات دستگاه خود اقدام می‌کنند تا از این طریق سبب افزایش راندمان دستگاه و جلوگیری از آسیب دیدگی به آن شوند. خمیرهای سیلیکونی به دلیل تحت تاثیر گرما و حرارت بودن، بعد از مدتی از حالت خمیری شکل خود خارج می‌شوند و به حالت خشک و سفت تبدیل می‌شوند. از این رو بهترین زمان تعویض خمیر سیلیکون موقعی است که متوجه شوید خمیر از حالت خمیری شکل و خیس مانند خود خارج شده و به حالت خشک و جامد در آمده است. پس اگر با خشک شدن خمیر سیلیکون مواجه شدید، بهتر است هر چه زودتر آن را با خمیر سیلیکون جدید جایگزین نمایید. زمان خشک شدن خمیرهای سیلیکون هم بستگی به کیفیت و برند تولید کننده آنها دارد. با این حال بهترین کار این است که هر یک سال یکبار این خمیرها مورد بررسی قرار بگیرند و در صورت لزوم تعویض شوند.

نحوه پی بردن به زمان خشک شدن خمیر سیلیکون

با اینکه بهترین کار جهت پی بردن به خشک شدن خمیر سیلیکون بررسی آن در دستگاه است، اما نشانه‌هایی هم وجود دارد که با استناد بر آنها میتوان به خشک شدن خمیر و زمان تعویض آن پی برد. در این رابطه هم میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• داغ شدن بیش از حد سیستم کامپیوتری

با اینکه داغ شدن سیستم‌های کامپیوتری تا حدی معمول و طبیعی است، اما گاهی اوقات این سیستم‌ها دچار داغی بیش از حد و غیر طبیعی  می‌شوند. این موضوع ارتباطی به فن دستگاه ندارد و اغلب به خاطر خشک شدن خمیر سیلیکون در دستگاه می‌باشد. از این رو بسیاری از تعمیرکاران سیستم‌های کامپیوتری اظهار دارند که یکی از نشانه‌های خشکی خمیر سیلیکون، داغ شدن بیش از حد سیستم است. چرا که در این زمان خمیر دیگر همچون اول کارایی نداشته و نمیتواند حرارت و گرما را انتقال دهد.

• کند شدن سیستم کامپیوتر

از دیگر نشانه‌های موجود مبنی بر تمام شدن خمیر سیلیکون و خشک شدن آن، میتوان به کند شدن سیستم اشاره کرد. زمانی که سیستم گرم می‌شود، سی پی یو به دلیل فقدان خمیر سیلیکون نمیتواند گرما را به هیت سینک منتقل کند و سبب کاهش سرعت کلاک پالس می‌شود. از این رو این موضوع هم یکی از نشانه‌های خشک و سفت شدن خمیر سیلیکون است و باید مورد توجه قرار بگیرد.

• خاموشی سیستم به طور ناگهانی

در صورتی که هنگام بازی با سیستم کامپیوتری و یا استفاده از برنامه‌های دیگر دچار خاموشی سیستم به طور ناگهانی شوید، احتمالا این موضوع به خاطر تمام شدن خمیر سیلیکون و خشکی آن می‌باشد. چرا که در این شرایط فشار روی کارت گرافیک و سی پی یو افزایش پیدا می‌کند و بیش از حد توان سیستم به آن فشار وارد می‌شود. همین باعث می‌شود تا سیستم به یک باره از کار بیفتد و خاموش شود.

دلایل اصلی تمام شدن و خشک شدن خمیر سیلیکون

به طور کلی گذر زمان یکی از عواملی است که سبب خشکی خمیر سیلیکون می‌شود. از آنجایی که مقدار حرارت‌های وارد شده بر روی تمام شدن خمیر سیلیکون تاثیر زیادی دارد، باید به این موضوع توجه شود. افرادی که به طور روزانه و در ساعت‌های زیادی از روز به استفاده از سیستم کامپیوتری می‌پردازند، خیلی زودتر با تمام شدن خمیر سیلیکون موجود مواجه می‌شوند. از این رو متخصصان و تعمیرکاران این حوزه همواره تاکید دارند که پس از گذشت 1 الی 2 سال بهتر است برای تعویض و تمدید خمیر سیلیکون اقدام شود.

به جز حرارت و گرما، عوامل دیگری هم مانند رطوبت و سرما بر روی روند خشکی و تمام شدن خمیر سیلیکون تاثیر دارند. این عوامل باعث می‌شوند تا خمیر خیلی زودتر خاصیت خود را از دست بدهد و نتواند گرما را به خوبی منتقل کند. همچنین استفاده از برنامه‌های خیلی سنگین سبب تسریع در روند سفتی و خشک شدن خمیر سیلیکون می‌گردد.

عواقب بی توجهی به خشک شدن خمیر سیلیکون

حال یکی از سوالاتی که برای برخی از افراد مطرح است این است که اگر به علائم تمام شدن خمیر سیلیکون توجهی نشود، چه اتفاقی می‌افتد؟ در این رابطه باید اشاره شود که با تمام شدن و خشکی خمیر سیلیکون، به تدریج در عملکرد سیستم کامپیوتری اختلال ایجاد می‌شود و نمیتوان از آن به خوبی استفاده کرد. همین موضوع روی تضعیف سیستم اثر گذاشته و موجب می‌شود به قطعات سخت افزاری آن هم آسیب وارد شود. بنابراین اگر به این موضوع بی‌توجه باشید، نه تنها شاهد عملکرد ضعیف سیستم خود خواهید بود، بلکه ممکن است به دلیل نیاز به تعویض قطعات مجبور به پرداخت هزینه‌های مضاعف شوید.

جمع بندی

خمیر سیلیکون یک ماده پلیمری است که از آن جهت انتقال گرما از قطعات گرمازا در سیستم‌های کامپیوتری استفاده می‌شود. این ماده گرما را از قطعه تولید کننده گرما گرفته و به قطعه دفع کننده گرما انتقال می‌دهد. برای همین نقش آن در عملکرد سیستم بسیار زیاد است و باید به زمان خشک و سفت شدن آن توجه زیادی شود. زمان خشک شدن خمیر سیلیکون به میزان حرارت، سرما، رطوبت و شرایط استفاده از دستگاه بستگی زیادی دارد. برای همین بهتر است با توجه به موارد اشاره شده، زمان خشک شدن خمیر سیلیکون را در نظر بگیرید و آن را تمدید نمایید.