آیا استفاده از روغن لحیم در لحیم کاری سیم های مفتولی نیاز است؟

از فرایند لحیم کاری برای اتصال قطعات فلزی و سیم‌های مفتولی میتوان استفاده کرد. برای این کار باید ابزارهای مناسبی نظیر هویه، سیم لحیم و روغن لحیم را در اختیار داشت. برای اتصال سیم‌های مفتولی از طریق لحیم کاری، باید از روغن لحیم به میزان مناسبی استفاده کرد تا لحیم کاری به شکل صحیحی انجام شود. در این مطلب به بررسی این موضوع و نقش روغن لحیم در لحیم کاری سیم‌های مفتولی می‌پردازیم.

سیم مفتول چیست؟

سیم مفتول یکی از سیم‌های پرکاربرد در صنعت بوده که از سطح مقطع‌های مختلفی برخوردار است. سطح مقطع این سیم معمولا بین 0.4 تا 4 میلی‌متر است که توسط فرایند کشش و نورد گرم تولید می‌شود. عموما سیم‌های مفتولی از جنس فولاد کم کربن ساخته می‌شوند و گریدهای متفاوتی دارند. سیم مفتول بسیار نرم و منعطف بوده و مقاومت بسیار خوبی دارد. برای همین است که در صنعت مورد توجه زیادی واقع شده است. از کاربردهای سیم مفتول میتوان به سیم‌کشی داخلی تابلوهای برق، سیم‌کشی در لوله‌ها و صنایع دیگری چون صنایع دستی، نجاری، امور فنی و غیره اشاره کرد.

منظور از لحیم کاری سیم چیست؟

لحیم کاری با استفاده از گرمای هویه و در دمای بالا صورت می‌گیرد. زمانی که لحیم به نقطه ذوب بالا برسد، ذوب شده و پس از سرد شدن باعث ایجاد لحیم سفت در محل می‌شود. با این که این اتصالات بسیار قوی هستند، اما از عملیات دمونتاژ نیز میتوان برای جدا کردن آن استفاده کرد. از لحیم کاری برای پیوند هر قطعه فلزی میتوان استفاده کرد. بیشتر افراد لحیم کاری را مناسب برای اتصال قطعات به برد الکترونیکی می‌دانند. اما این فرایند بسیار گسترده بوده و در صنایع زیادی قابل استفاده است. برای مثال جهت اتصال سیم‌ها در صنایع مختلف، میتوان از لحیم کاری استفاده کرد. سیم‌هایی که قرار است از طریق لحیم کاری به هم متصل شوند، باید بدون روکش باشند تا سطح فلزی آنها لحیم را به خود جذب کرده و اتصالشان شکل بگیرد. در ادامه با نحوه لحیم کاری سیم‌های مفتولی آشنا خواهیم شد.

برای لحیم کاری سیم‌ها به چه ابزارهایی نیاز است؟

پیش از آنکه به نحوه لحیم کاری سیم‌ها بپردازیم، بهتر است با ابزارهای لازم برای این کار آشنا شوید. این ابزارها عبارتند از:

• هویه: هویه مهمترین ابزار لحیم کاری است و می‌تواند از نوع ساده و معمولی باشد.
• سیم لحیم: سیم لحیم را نسبت به ضخامت سیم مفتولی در نظر بگیرید و از به کار بردن سیم‌های بسیار ضخیم خودداری کنید.
• روغن لحیم: از روغن لحیم برای پاک کردن نوک هویه از اکسیداسیون و همچنین سطح سیم باید استفاده نمایید.
• وارنیش حرارتی: این قطعه که ظاهری شبیه به سیم دارد، برای عایق‌بندی اتصال مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• سیم چین: از سیم چین جهت برداشتن روکش سیم و عایق کردن آن استفاده می‌شود.
• ابزارهای تمیزکاری نوک هویه: سیم اسفنجی و یا اسفنج مرطوب را برای تمیز کردن نوک هویه در نظر بگیرید.
• گیره: برای اینکه بر روی لحیم کاری سیم‌های مفتولی تسلط داشته باشید، می‌توانید از گیره‌های مخصوص لحیم کاری استفاده نمایید.

نحوه لحیم کاری سیم‌های مفتولی

از لحیم کاری میتوان برای اتصال بسیاری از سیم‌ها استفاده کرد. سیم‌هایی که کاملا از جنس مس هستند، گزینه خوبی برای این کار می‌باشند. با این حال باید به استحکام و قابلیتی که مدنظرتان است توجه کنید و از سیم مناسبی برای کار استفاده نمایید. در میان سیم‌ها، اکثر سیم‌های مفتولی قابلیت لحیم کاری دارند و تنها باید به حرارت و آلیاژ لحیم کاریشان توجه شود. در اینجا به نحوه لحیم کاری سیم‌ها اشاره می‌کنیم.

• برای اتصال سیم از طریق لحیم، باید هویه با نوک مناسب را آماده کنید. هویه را به برق بزنید و صبر کنید تا به دمای مطلوب برسد.
• از تمیز بودن نوک هویه مطمئن شوید و اگر بر روی آن قلع یا اکسید مشاهده می‌کنید، سطح آن را به خوبی تمیز نمایید.
• سیم‌ها را برای لحیم کاری آماده کنید؛ به این صورت که اگر دارای روکش هستند، باید مقداری از سر آنها توسط ابزاری چون سیم چین برداشته شود و به اصطلاح سیم لخت شود. حدود 1 سانتی متر برای این کار کافی خواهد بود.
• برای اینکه بر روی لحیم کاری سیم‌ها تسلط داشته باشید، بهتر است از گیره استفاده کنید. سیم‌ها را باید طوری در گیره قرار دهید که بخش بدون عایق آنها به هم بچسبد.
• نوک هویه را درون سیم اسفنجی یا پد مرطوب بزنید تا تمیز شود. در نهایت هم بهتر است نوک را درون روغن لحیم قرار دهید تا از هرگونه مواد اضافی پاک شود.
• هویه را مقداری به سیم‌ها نزدیک کنید تا حرارت ببینند. سپس همزمان سیم لحیم را به محل اتصال نزدیک کنید تا در محل ذوب شود.
• زمانی که لحیم در محل سفت شود، اتصال سیم‌ها انجام شده و لحیم کاری به پایان می‌رسد.
• جهت تست لحیم سیم‌ها، می‌توانید در پایان آنها را از گیره جدا کنید و با دست بکشید. در صورتی که اتصال قوی ایجاد شده باشد، هیچ مشکلی در محل اتصال سیم‌ها رخ نخواهد داد.
• برای اینکه قسمت بدون عایق سیم‌ها مشخص نباشد و مشکلی در آینده به وجود نیاید، میتوان از وارنیش حرارتی برای آن استفاده کرد. برای این کار مقداری از وارنیش را ببرید و سیم را از داخل آن رد کنید. وارنیش باید به درستی بر روی محل بدون عایق قرار بگیرد و آن را پوشش دهد.
• سپس مجددا از گرمای هویه استفاده کنید و آن را بر روی سطح وارنیش بکشید. این کار سبب عایق‌بندی صحیح سیم‌ها با وارنیش خواهد شد.

استفاده از روغن لحیم برای لحیم کاری سیم مفتولی

روغن لحیم یکی از مهمترین لوازم برای لحیم کاری است و بدون آن نمیتوان یک لحیم کاری با کیفیت و تمیزی داشت. اهمیت روغن لحیم به این خاطر است که در زمان اتصال، کلیه سطوح را از هرگونه آلودگی و اکسید پاک می‌نماید. اگر بخشی از سطح دارای چربی، کثیفی یا گرد و غبار باشد، اتصال به درستی شکل نگرفته و لحیم به اصطلاح سرد و بی‌کیفیت خواهد شد. برای همین زمانی که قصد اتصال سیم‌های مفتولی را داشته باشید، باید از این روغن برای سطوح سیم نیز استفاده نمایید. همچنین باید پیش از شروع به کار، نوک هویه را درون روغن لحیم قرار دهید تا از هرگونه آلودگی پاک شود. با این کار با آسودگی خاطر می‌توانید لحیم کاری سیم‌های مفتولی را شروع کنید و به یک لحیم با کیفیت برسید.

روغن لحیم خوب چه خصوصیاتی دارد؟

زمانی که بحث خرید روغن لحیم می‌شود، باید به نکات زیادی راجع به آن توجه شود. توجه به این نکات باعث می‌شود تا خرید روغن لحیم به درستی انجام شده و کیفیت لحیم کاری تضمین شود. از مشخصات و خصوصیات روغن لحیم خوب برای لحیم کاری سیم‌ها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• روغن لحیم باید از نقطه ذوب پایینی نسبت به سیم قلع برخوردار باشد. دلیل آن هم این است ذوب شدن سریع روغن لحیم، باعث نفوذپذیری بیشتری می‌شود.
• قدرت نفوذ روغن لحیم باید بالا باشد تا استحکام قوی و مناسبی را در محل اتصال به وجود آورد.
• یک روغن لحیم خوب، قادر است تمام مواد زائد، چربی‌ها و اکسیدهای محل را در خود به خوبی حل نماید.
• رنگ روغن لحیم باید کاملا شفاف باشد و از تیرگی و کدری به دور باشد.

استفاده از سیم لحیم حاوی روغن به جای روغن لحیم

در صورتی که روغن لحیم در اختیار نداشته باشید، می‌توانید از سیم لحیم حاوی روغن یا فلاکس استفاده نمایید. برخی از سیم‌های لحیم در هسته خود دارای فلاکس هستند که همان نقش روغن لحیم را در لحیم کاری ایفا می‌کنند. برای همین با وجود این سیم‌ها، دیگر نیازی به استفاده جداگانه از روغن لحیم نخواهد بود. افرادی که استفاده از روغن لحیم را فراموش می‌کنند، می‌توانند از سیم‌های حاوی فلاکس برای لحیم کاری سیم‌های مفتولی استفاده نمایند. این سیم‌ها همچون سیم لحیم‌های دیگر در هر قطر و اندازه‌ای موجود هستند و میتوان آنها را بر اساس ضخامت سیم مفتولی خریداری کرد.

نقش روغن لحیم برای لحیم کاری سیم های مفتولی

برای لحیم کاری سیم‌های مفتولی، از روغن لحیم پیش از شروع عمل لحیم کاری استفاده می‌شود. برای همین قبل از هر کاری باید سطح سیم‌ها را کمی به روغن لحیم آغشته نمایید. البته از آنجایی که روکش سیم‌ها پیش از شروع لحیم کاری برداشته می‌شود، احتمال کثیف شدگی آنها بسیار کم خواهد بود. با این حال برای اطمینان می‌توانید کمی از سطح سیم‌ها را روغن‌کاری نمایید. در غیر این صورت حتما نوک هویه را پس از قرار دادن در اسفنج مرطوب یا سیم، وارد روغن لحیم کنید تا سطح آن به خوبی پاک شود. روغن لحیم از اختلال در لحیم کاری و ایجاد لحیم سرد جلوگیری خواهد کرد.

آیا جایگزینی برای روغن لحیم در لحیم کاری سیم مفتول وجود دارد؟

امروزه مواد زیادی در صنعت الکترونیک و لحیم کاری وجود دارد که میتوان از آنها به جای روغن لحیم استفاده کرد. یکی از این مواد، روغن فلاکس یا فلکس نام دارد که همان خواص روغن لحیم را دارد و در عین حال از چند جهت نسبت به آن برتری دارد. فلاکس ماده‌ای است که به شکل خمیری و یا مایع موجود است و برای مقابله با اکسیداسیون بر روی سطوح فیبر مدار چاپی و پایه قطعات استفاده می‌شود. با قرارگیری مقداری از ماده فلاکس بر روی سطح، از اکسید شدن مواد جلوگیری شده و سبب ظاهر بهتر و اتصالات باکیفیت‌تری می‌شود. همچنین فلاکس از اتصال احتمالی بین پایه‌ها در هنگام لحیم کاری ممانعت می‌کند و با پخش حرارت سبب افزایش تحمل گرمایی قطعات شده و از سوختگی آنها جلوگیری می‌کند. همچنین مایع فلاکس به عنوان خنک کننده نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. بنابراین اگر به روغن لحیم دسترسی نداشته باشید، میتوانید از فلاکس استفاده کنید و از خواص آن بهره مند شوید.

فلاکس از یک ماده پایه و یک فعال کننده تشکیل شده است که شیمیایی می‌باشد. همچنین در آن حلال‌ها و مواد افزودنی دیگری نیز موجود است که به روند لحیم کاری و جلوگیری از خوردگی کمک زیادی می‌کند. بنابراین شما می‌توانید بسته به نحوه و محل استفاده، فلاکس را در حالات جامد، خمیری و یا مایع خریداری کنید و یک لحیم کاری با کیفیت را با آن تجربه نمایید.

چگونه روغن لحیم یا فلاکس مناسب برای لحیم کاری سیم های مفتولی انتخاب کنیم؟

روغن لحیم و فلاکس هر یک با ترکیبات مختلفی موجود هستند که بسته به نوع فرآیند لحیم کاری، باید از نوع مناسبی از آنها استفاده کرد. در اینجا به بررسی چند نوع لحیم کاری و فلاکس مناسب برای آنها اشاره می‌کنیم:

• لحیم کاری قلع پوشانی: برای بردهایی که تحت لحیم کاری قلع پوشانی قرار می‌گیرند، از خمیر قلعی که فلاکس چسبنده و گوی‌های کوچک دارد استفاده می‌شود. با این ماده سطوح فلزی به خوبی تمیز شده و ماهیت خمیری فلاکس مانع از ایجاد اکسیداسیون می‌گردد.
• لحیم کاری موجی: فلاکسی که برای لحیم کاری موجی مورد استفاده قرار می‌گیرد، معمولا از حلال‌های بیشتری در ترکیبات خود برخوردار است. این ماده باید قبل از لحیم کاری روی صفحه و سطح به خوبی پاشیده شود. با این کار فلاکس سبب تمیز شدن قطعاتی می‌شود که قرار است تمیز شوند و لایه‌های اکسید تشکیل شده بر روی آنها به خوبی از بین برود. در صورتی که از فلاکس با خورندگی کمتر در برد استفاده شود، باید قبل از استفاده برد را به خوبی تمیز کرد.
• لحیم کاری انتخابی: در این حالت هم میتوان از فلاکس مناسب با برد استفاده کرده و به صورت پاششی و یا به شکل قطره‌ای آن را بر روی سطح اعمال کرد.

خوب است اشاره شود که برخی از فلاکس‌ها و یا روغن‌ها نیاز به تمیزکاری پس از پایان کار دارند. چرا که بعضی از فلاکس‌ها از مواد خورنده‌ای برخوردار هستند که باقی ماندن آنها میتواند سبب آسیب به برد شود. بنابراین باید به این مورد توجه شود.

جمع بندی

روغن لحیم یکی از مواد ضروری برای لحیم کاری است و در اتصال قطعات یا سیم‌ها به یکدیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد. استفاده از روغن لحیم سبب پاک شدن سطوح و رفع هرگونه آلودگی، کثیفی و اکسید می‌شود. برای همین نقش اصلی روغن لحیم در لحیم کاری سیم‌های مفتولی را میتوان اتصال با کیفیت و مستحکم در نظر گرفت. از روغن لحیم باید پیش از شروع فرایند لحیم کاری استفاده کنید و سطح و نوک هویه را با آن تمیز نمایید.