یکی از مواد بسیار مهم در لحیم کاری، سیم لحیم است که در مدل‌های متفاوتی در بازار موجود می‌باشد. سیم‌های لحیم در فرآیند اتصال قطعات نقش مهمی دارند و باید با بالاترین کیفیت ممکن خریداری شوند. حال از آنجایی که این مواد از کاربرد و نقش مهمی در صنعت لحیم کاری برخوردار هستند، بهتر است کمی بیشتر با آنها آشنا شویم و به مواد تشکیل دهنده آنها پی ببریم.
سیم لحیم چیست؟
برای شروع لحیم کاری نیاز به آماده کردن تجهیزات و مواد مختلفی است که یکی از آنها سیم لحیم می‌باشد. نقش سیم لحیم در لحیم کاری این است که با قرارگیری در محل اتصال و با اعمال حرارت از سوی هویه، ذوب شده و سبب اتصال در همان بخش می‌شود. این سیم‌ها در ضخامت‌ها و وزن‌های متفاوتی موجود هستند و باید بسته به نوع پروژه در حجم و قطر مناسبی تهیه شوند. سیم لحیم با قطر و ضخامت کم، جهت کار بر روی قطعات کوچک مناسب است. سیم‌های قطورتر هم برای کار بر روی پروژه‌ها و قطعات بزرگتر مناسب می‌باشند. هر چقدر ضخامت سیم لحیم بیشتر باشد، حرارت بیشتری برای ذوب آن نیاز خواهد بود. بنابراین به این موضوع باید در هنگام خرید سیم لحیم توجه زیادی شود. از طرفی این مواد در وزن‌های کم تا زیاد تولید می‌شوند که بسته به پروژه مورد نظر میتوان آن را در حجم و وزن مناسبی نیز خریداری کرد.
انواع سیم لحیم از نظر ترکیبات موجود
در حالت کلی سیم‌های لحیم را میتوان به دو دسته سرب‌دار و بدون سرب تقسیم کرد:
- سیم لحیم بدون سرب: همانطور که از نام این سیم لحیم مشخص است، در ترکیبات این مواد اثری از ماده سرب وجود ندارد. در واقع در گذشته و برای سالهای طولانی، تنها از قلع برای ساخت سیم لحیم استفاده می‌شده است. اما از آنجایی که دمای ذوب قلع بالا بوده و این ماده فلز گرانبهایی به حساب می‌آید، عده‌ای به سراغ ساخت سیم لحیم‌های دیگری رفتند. در ترکیب سیم لحیم بدون سرب، آلیاژ سرب وجود ندارد و به جای آن از مواد جایگزین دیگری چون نقره میتوان استفاده کرد. همین موضوع نیز باعث شده تا قیمت سیم لحیم بدون سرب، کمی بیشتر از نمونه‌های سرب‌دار شود.
- سیم لحیم سرب دار: با اینکه سرب ماده‌ای سمی است و ممکن است در دراز مدت سبب آسیب به سلامتی افراد شود، اما ترکیب با آن با ماده قلع باعث شده تا سیم لحیم به دمای ذوب کمتری برسد و ساخت سیم با هزینه پایین‌تری صورت بگیرد. بهتر است همینجا اشاره شود که برای کاهش اثرات سوء ماده سرب نیز میتوان به نکات محافظتی هنگام کار با این مواد توجه کرده و حتما از ماسک و تهویه هوای مناسب در فضای کارگاه استفاده شود.
مهمترین مواد تشکیل دهنده سیم لحیم
همانطور که در بخش قبلی اشاره کردیم، قلع و سرب جزو مواد اصلی سازنده سیم لحیم هستند. در واقع در حال حاضر اغلب سیم لحیم‌های موجود در بازار، دارای ترکیبات قلع و سرب هستند. وجود سرب در سیم لحیم باعث شده تا دمای ذوب آن از 232 درجه سانتی گراد (دمای ذوب قلع) به 183 درجه سانتی گراد کاهش پیدا کند. البته دمای سیم لحیم به درصد مواد به کار رفته در آن نیز بستگی دارد. با این حال همانطور که مشخص است، ترکیب سرب در کنار قلع باعث شده تا این سیم به دمای ذوب کمتری برسد و از این نظر مشکلی برای قطعات ایجاد نگردد. برای اطلاع از درصد قلع و سرب نیز میتوان به اعداد نوشته شده بر روی بسته بندی سیم لحیم توجه کرد. برای مثال عدد 60/40 نشانگر این است که سیم لحیم حاوی 60 درصد قلع و 40 درصد سرب است.
انواع سیم لحیم با درصد قلع و سرب
سیم لحیم میتواند با درصد قلع و سرب متفاوتی ساخته شود. با این حال برخی از این مقادیر امتحان خود را پس داده‌اند و در میان فعالان این حوزه، مورد توجه بیشتری قرار گرفته‌اند. در این رابطه هم میتوان به دو نوع سیم لحیم زیر اشاره کرد:
- سیم لحیم با درصد قلع و سرب 60/40: همانطور که اشاره کردیم، این دسته از سیم لحیم‌ها حاوی 60 درصد آلیاژ قلع و 40 درصد آلیاژ سرب هستند. این ترکیب از مرسوم‌ترین ترکیبات سیم لحیم در سالهای اخیر است.
- سیم لحیم با درصد قلع و سرب 63/37: این نوع سیم لحیم نیز حاوی 63 درصد قلع و 37 درصد سرب می‌باشد. سیم لحیم‌های 63/37 نیز از انواع ترکیبات رایج سیم لحیم هستند و محبوبیت زیادی دارند. بسیاری از سیم لحیم‌های موجود در بازار و فروشگاه گیت الکترونیک نیز از این نوع می‌باشند. وجود 63 درصد قلع در کنار 37 درصد سرب باعث شده تا نقطه ذوب سیم لحیم به پایین‌ترین میزان خود یعنی 190 درجه سانتی گراد برسد.
سیم لحیم 63/37 بهتر است یا 60/40؟
هر دو سیم لحیم اشاره شده، از بهترین انواع سیم لحیم در بازار به حساب می‌آیند. با این حال باید این موضوع را به خاطر داشته باشید که هر چقدر درصد سرب موجود در سیم لحیم کمتر باشد، ضررات آن نیز کمتر خواهد شد. همچنین وجود قلع بیشتر در سیم لحیم موجب مزایایی چون افزایش مقاومت در برابر خوردگی و زنگ زدگی می‌گردد.
سیم لحیم رزین دار چیست؟
یکی دیگر از مواد تشکیل دهنده سیم لحیم را میتوان رزین در نظر گرفت. البته این ماده در تمامی سیم لحیم‌ها وجود ندارد و تنها در برخی از آنها یافت می‌شود. رزین در قسمت مغزی سیم لحیم به کار برده می‌شود و عمل فلاکس را انجام میدهد. برای اطلاع از درصد رزین سیم لحیم نیز میتوان به قرقره سیم نگاه کرده و میزان فلاکس موجود در آن را بررسی کرد.
دسته بندی انواع سیم لحیم بر اساس ترکیبات، ضخامت و اندازه
در اینجا به بررسی انواع سیم لحیم از نظر مواد تشکیل دهنده، ضخامت و وزن و اندازه‌های موجود می‌پردازیم:
- انواع سیم بر اساس ترکیبات موجود: همانطور که متوجه شدید، سیم لحیم میتواند به صورت بدون سرب و یا سرب‌دار باشد. سیم لحیم در حالت بدون سرب، فاقد آلیاژ سرب است و به جای آن از مواد جایگزین دیگری چون نقره میتوان استفاده کرد.
- انواع سیم لحیم بر اساس ضخامت: سیم لحیم از ضخامت نازک تا ضخامت بالا موجود است. سیم‌های نازک برای لحیم کاری قطعات کوچک و سیم‌های قطورتر برای لحیم کاری قطعات بزرگتر مناسب می‌باشند. برای مثال سیم لحیم 0.2 میلی متری، از قطری به اندازه 0.2 میلی متر برخوردار است و بسیار نازک می‌باشد. از این نوع سیم میتوان برای کار بر روی قطعات کوچک همچون قطعات موبایل استفاده کرد.
- انواع سیم لحیم از نظر اندازه و حجم: در دسته بندی دیگر میتوان سیم لحیم‌ها را از نظر وزن و اندازه تقسیم کرد. سیم لحیم متری و کیلویی از این دست موارد هستند که برای صنایعی که میزان استفاده از این محصول در آنها زیاد است، به کار برده می‌شوند.
منظور از سیم لحیم دما بالا چیست؟
در رابطه با سیم لحیم دما بالا باید در ابتدا اشاره شود که هر سیم لحیمی بسته به ترکیبات خود دارای یک نقطه ذوب است. این یعنی زمانی که به سیم لحیم حرارت اعمال شود، سیم در همان نقطه شروع به ذوب شدن می‌کند. حال در برخی از مواقع نیاز به استفاده از سیم لحیم با دمای ذوب پایین است. برای مثال اگر قطعات حساس باشند، سیم لحیم باید خیلی زود ذوب شود تا آسیبی به قطعات وارد نگردد. از طرفی برخی از سیم‌های لحیم دمای ذوب بالاتری دارند و مدت زمان بیشتری برای ذوب شدنشان نیاز است. بنابراین حتما به این موضوع توجه داشته باشید و سیم را بر اساس قطعات و سطح کار خود در نظر بگیرید.
خرید انواع سیم لحیم از فروشگاه گیت الکترونیک
برای خرید سیم لحیم باید حتما به سراغ فروشگاه‌های معتبر در این زمینه بروید. چرا که کیفیت سیم لحیم در لحیم شکل گرفته نقش زیادی دارد و باید حتما از نوع مرغوبی باشد. از آنجایی که نمونه‌های تقلبی و بی‌کیفیت سیم لحیم در بازار زیاد است، بهترین راه خرید سیم لحیم از فروشگاه‌های معتبر است. بر این اساس شما میتوانید انواع سیم لحیم در قطرها و اندازه‌های مختلف را از فروشگاه گیت الکترونیک خریداری نمایید و با آن به لحیم کاری با بالاترین کیفیت ممکن بپردازید. در فروشگاه گیت الکترونیک انواع سیم لحیم سرب‌دار و بدون سرب موجود است که هر یک از آنها توسط شرکت خاصی به بازار عرضه شده‌اند.
جمع بندی
همانطور که اشاره شد مهمترین مواد تشکیل دهنده سیم لحیم، سرب و قلع است. در واقع این مواد جزو اصلی‌ترین موادی هستند که در حال حاضر برای ساخت بسیاری از سیم لحیم‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. البته برخی از این سیم‌ها فاقد آلیاژ سرب هستند و به جای آنها از مواد دیگری استفاده می‌شود. به جز این دو ماده، رزین هم میتواند از مواد تشکیل دهنده سیم لحیم به حساب آید. برای اینکه بتوانید به مواد موجود در سیم لحیم پی ببرید، کافیست به اطلاعات درج شده بر روی قرقره سیم لحیم نگاه کنید تا از طریق آن بتوانید به مواد تشکیل دهنده سیم لحیم و درصد هر یک از آنها پی ببرید.
